Unesco-rapport pleit ervoor om cultuur een meer prominente plaats te geven in het stedelijk beleid. Het zorgt voor meer welvarende, veilige en duurzame steden.
Cultuur heeft het potentieel om steden welvarender, veiliger en duurzamer te maken. Dat is de boodschap van een nieuw rapport van Unesco, Culture: Urban Future. Het rapport wordt vandaag voorgesteld in Quito (Ecuador) tijdens de derde VN-conferentie over huisvesting en duurzame stedelijke ontwikkeling (Habitat III). Het rapport toont aan dat een beleid dat aansluit bij de Unesco-conventies voor de bescherming en promotie van cultuur en erfgoed, voordelig is voor steden.
Meer en grotere steden in de toekomst
De verstedelijking zal blijven toenemen, vooral in Afrika en Azië. Voorspellingen geven aan dat er tegen 2030 wereldwijd 41 megasteden zullen zijn, elk met een bevolking van minstens 10 miljoen inwoners. Grootschalige en snelle verstedelijking kan de uitdagingen voor het stadsbestuur groter maken. Denk aan het verschijnen van meer sloppenwijken, aan een moeilijkere toegang tot publieke ruimtes en aan een negatieve impact op het leefmilieu. Het proces leidt vaak ook tot toenemende werkloosheid, sociale ongelijkheid, discriminatie en geweld.
“Cultuur vormt de basis voor stedelijke vernieuwing en innovatie. Dit rapport biedt een schat aan inzichten en concrete bewijzen van de kracht van cultuur als een strategische troef voor het creëren van steden die meer inclusief, creatief en duurzaam zijn,” zegt Irina Bokova, directeur-generaal van Unesco.
Onderdeel van Duurzame Ontwikkelingsdoelen
Nu de Verenigde Naties volop werken aan het realiseren van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen tegen 2030, is het hoog tijd om het best mogelijke beleid te voeren om steden te versterken. Duurzaam Ontwikkelingsdoel 11 roept immers op om ervoor te zorgen dat steden en menselijke nederzettingen inclusief, veilig, veerkrachtig en duurzaam zijn.
Het rapport analyseert de situatie, de bedreigingen en de kansen in verschillende regionale contexten. Het schetst een globaal beeld van de bescherming en het borgen van materieel en immaterieel stedelijk erfgoed, en van de promotie van culturele en creatieve industrieën, als de basis voor duurzame stedelijke ontwikkeling. Het wijst ook op de gevaren met betrekking tot de bescherming en het toeristisch beleid van stedelijke gebieden die zijn ingeschreven op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Bijna één derde van de 1 052 ingeschreven sites op de Lijst ligt in een stedelijke omgeving.
Concrete voorbeelden uit de praktijk
Er passeren meer dan honderd gevalanalyses de revue van de impact van cultuur op steden, met inbegrip van gevallen in conflictgebieden of gebieden die herstellen van een conflict. Na de verwoesting van onschatbaar erfgoed zoals de Gouden Moskee in de stad Samarra (Irak) in 2006 en de oude mausolea van Timboektoe in Mali in 2012, toonden de inspanningen voor wederopbouw en rehabilitatie het vermogen van cultuur aan om de sociale samenhang tussen gemeenschappen te herstellen en om het levensonderhoud van mensen te verbeteren. Zo werd de weg vrijgemaakt voor dialoog en verzoening.
Het rapport stelt ook een aantal strategieën voor voor het behoud van huisvesting in historische gebieden, van essentieel belang voor de identiteit en het welzijn van gemeenschappen. In Quito (Ecuador) bijvoorbeeld, kregen eigenaars overheidssubsidies en historische gebouwen te restaureren en te voorkomen dat historische wijken ten prooi vielen aan gentrificatie.
Een ander aandachtspunt is de rol van creatieve industrieën om de economische groei in steden op lange termijn te bevorderen. Shanghai in China, een stad die het label van Unesco Creative City of Design draagt sinds 2010, is een goed voorbeeld. De stad is één van 's werelds grootste creatieve centra. Meer dan 7,4% van de inwoners is werkzaam in de creatieve industrie.
Aanbevelingen
Het rapport formuleert een aantal aanbevelingen gericht op: het erkennen en bevorderen van culturele diversiteit voor steden, het integreren van cultuur om stedelijk geweld tegen te gaan, het zorgen voor investeringen om cultuur, cultureel erfgoed en creativiteit te stimuleren en een plaats te geven in de stedelijke planning.
