Unesco Vlaanderen

Klimaatverandering bedreiging voor werelderfgoed

Gepubliceerd op 11/04/2007 door Unesco Platform Vlaanderen

De UNESCO publiceert een rapport onder de titel Case Studies on Climate Change and World Heritage waarin 26 studies gebundeld zijn die aantonen dat klimaatverandering ook voor werelderfgoedsites verstrekkende gevolgen zal hebben. De studies slaan op 26 representatieve culturele en natuurlijke werelderfgoedsites van de Werelderfgoedlijst die momenteel 830 sites telt. Het rapport wil het publieke bewustzijn vergroten en steun mobiliseren voor een betere erfgoedbescherming. Het bestaat uit vijf hoofdstukken die aandacht besteden aan gletsjers, mariene biodiversiteit, biodiversiteit op het land, archeologische sites en historische steden.

Het smelten van gletsjers heeft een weerslag op sites die op de Werelderfgoedlijst staan omwille van hun uitzonderlijke natuurpracht, en bedreigt de habitat van heel wat diersoorten, zoals de sneeuwpanter in het Sagarmatha nationaal park in Nepal. Het kan eveneens leiden tot overstromingen - wat een serieus probleem kan worden voor mensen die in de buurt van waterlopen e.d. wonen. Deze situatie moet nauwlettend worden opgevolgd. Een mogelijke oplossing is het kunstmatig afvloeien van ijsmeren.

Het rapport onderzoekt ook de gevolgen van klimaatverandering voor mariene werelderfgoedsites. Tegen het jaar 2100 zal vermoedelijk 70 procent van het koraal getroffen worden door veranderingen tengevolge van stijgende temperaturen en toegenomen aciditeit van het water. Het Australische Great Barrier koraalrif zal steeds meer te maken krijgen met bleking, waarbij koralen wit worden en afsterven door stijgende zeetemperatuur. Dit fenomeen bedreigt 58 procent van de koraalriffen - de habitat van honderdduizenden vissoorten. De weerbaarheid van koraalriffen tegen de gevolgen van klimaatverandering kan aanzienlijk vergroot worden als ze beter beschermd worden tegen andere bedreigingen zoals deze tengevolge van vervuiling, ontwikkeling en ontginning.

Ook de biodiversiteit op het land wordt bedreigd door klimaatverandering, aldus het rapport. Dit wordt onder meer aangetoond met casestudie van de beschermde gebieden van de Floraregio van de Kaap (Zuid-Afrika) waar de habitat van heel wat soorten bedreigd wordt door de opwarming en de veranderde neerslag. Op wereldschaal zal klimaatverandering naar verwachting leiden tot een verandering op het vlak van de verspreiding van soorten en zullen bepaalde biologische processen in de war gestuurd worden. Het rapport suggereert de oprichting van meer beschermde gebieden en het 'verhuizen' van ernstig bedreigde diersoorten.

Klimaatverandering zal wellicht ook schade berokkenen aan archeologische werelderfgoedsites, zo blijkt uit het rapport dat dergelijke sites in Peru, Canada en Rusland onder de loep nam. Veranderingen op het vlak van neerslag, vochtigheidsgraad, grondwaterniveau en bodemsamenstelling zullen allemaal een impact hebben op de bewaring van archeologische overblijfselen. Nu al hebben de fragiele aarden structuren van Chan Chan (Peru), de hoofdstad van de Chimú-cultuur, erg te lijden onder de door El Niño veroorzaakte neerslag.

Het stijgen van het zeeniveau en overstromingen tengevolge van klimaatverandering dreigen eveneens schadelijke gevolgen te hebben voor zowel de gebouwen als het sociale weefsel van historische steden. Dat blijkt uit studies in Europa, Afrika en het Midden-Oosten. Meer vochtigheid na overstromingen kan onder andere leiden tot meer zoutkristallisatie op gebouwen, hetgeen nefast is voor versierde oppervlakken, maar ook bodemverzakkingen zijn niet uit te sluiten. Om aan deze en andere dreigingen het hoofd te bieden, is het belangrijk om rekening te houden met de complexe interactie tussen de natuurlijke, culturele en sociale aspecten van erfgoedconservatie.

Het Werelderfgoedcomité van de UNESCO besteedt sinds 2005 bijzondere aandacht aan de invloed van klimaatverandering op werelderfgoedsites.

Klik hier om het volledige Unesco-rapport Case Studies on Climate Change and World Heritage over de invloed van klimaatverandering op het werelderfgoed te raadplegen pdf.