Zolang de leeuwen geen historici hebben, zullen de jachtverhalen altijd de jager verheerlijken; zo zegt een Nigeriaans spreekwoord. Net daarom maken UNESCO's pionierswerken General History of Africa en General History of the Caribbean deel uit van een nieuwe onderwijskit over de Transatlantische Slavenhandel.
Nieuwe aanpak
De kit -die boeken, tijdschriften, posters en andere publicaties bevat- werd naar meer dan 100 Geassocieerde Scholen over de hele wereld gestuurd. Bij gebrek aan schoolboeken, zullen leraars en leerlingen hem gebruiken als grondstof om tot een nieuwe aanpak te komen van het complexe en gevoelige thema dat slavernij is.
"We hopen dat het onderwerp, door het bestuderen ervan, uiteindelijk wereldwijd een universele kwalificatie krijgt, en het in alle geschiedenisboeken van alle landen zal worden opgenomen", legt Doudou Dienne uit, de directeur van UNESCO's Interculturele Projecten, waartoe het Slaven Route Programma behoort. "Het onderwijs veegde de herinnering van de slavenhandel uit. Maar het onderwijs, kan ze ook terug oproepen."
Sleutelwoorden
"De drie sleutelwoorden van het project zijn: oorzaken, gevolgen en bijdragen," verklaart Elizabeth Khawajke, internationaal coördinator van het Geassocieerde Scholen Netwerk. "Door de Transatlantische Slavenhandel te bestuderen, zullen jongeren de oorzaken die er aan de basis van lagen, leren kennen, en ook de vele gevolgen ervan; zowel het racisme die het genereerde als de bijdragen die de Afrikaanse diaspora en hun nakomelingen hadden op de maatschappij waarin ze vestigden, van muziek over architectuur tot traditionele geneeskunde."
Tot het materiaal dat de leerlingen zullen bestuderen, behoort ook een bloemlezing van werken van de hand van de slaven zelf. Ze werd opgesteld door twee professoren die UNESCO bij het project adviseerden: Hilary Becklers en Verene Sheperd. "De slaven vochten niet alleen terug; ze schreven en spraken ook terug," zegt Beckers. "Ze begrepen en bekritiseerden het dominante Europese wetenschappelijke en intellectuele dogma m.b.t. slavernij en ras. De Afrikanen schreven belangrijke verhandelingen en autobiografische verslagen, en presenteerden belangrijke mondelinge getuigenissen aan verschillende onderzoekscommissies, die samen een brede waaier van belangrijke meningen vormen."
Dialoog
Met de kits als uitgangspunt, heeft het project nog een ander doel voor ogen: het tot stand brengen van een dialoog tussen leraars en leerlingen in Afrika, de Caraïben en Europa. Een lijst met alle deelnemers aan het project circuleert in de scholen, en moedigt samenwerking aan. Zo kwam ondermeer een 'driehoeksuitwisseling' tot stand tussen drie geassocieerde scholen uit Ghana, Trinidad en Noorwegen. De verschillende scholen onderzochten hoe de verschillende artikels van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens in hun respectievelijke landen worden geïnterpreteerd en toegepast. Twee andere scholen, uit Dakar (Senegal) en Tenerife (Spanje) wisselen hun bevindingen uit over hun werk rond slavernij.
Ondanks de voordelen van internet en e-mail, is niets waardevoller dan elkaar in den lijve te ontmoeten. Daartoe was gelegenheid tijdens het Transatlantische Slavenhandel / Werelderfgoed Jeugdforum in Dakar, Senegal, van 21 tot 27 augustus. De studenten en leraars namen er samen deel aan de herdenkingsceremonies naar aanleiding van de Internationale Dag voor de Herdenking van de Slavenhandel en zijn Afschaffing (23 augustus). Hoogtepunt was het bezoek aan het Slavenhuis op het eiland Gorée, waar de gevangenen opgesloten zaten vooraleer ze de smalle 'door of no return' door moesten, om aan de andere kant van de Atlantische oceaan in de slavernij terecht te komen. Het is één van de schrijnendste plaatsen met betrekking tot de slavenhandel. Doudou Diene vat zijn indruk samen: "De strijd voor mensenrechten, is een strijd voor herinnering, want elke tragedie die wordt weggestopt, kan terugkomen onder een andere vorm."
