Het UNESCO Instituut voor Statistiek (UIS) maakt nieuwe cijfers bekend naar aanleiding van de Internationale Dag van de Alfabetisering (8 september). Daaruit blijkt dat verschillende van 's werelds meest bevolkte landen, zoals Brazilië, China, Egypte en Pakistan, er het voorbije decennium in slaagden de alfabetisering binnen hun grenzen te vergroten.
Uit nationale schattingen gebaseerd op recente volkstellingen in 40 landen, blijkt dat China de grootste vooruitgang boekte: de alfabetiseringsgraad van de volwassen bevolking (15 jaar en ouder) steeg van 78% in 1990 tot 91% in 2000. In Egypte steeg de geletterdheidsgraad van 44% in 1986 tot 56% in 1996, bovendien tonen recente rapporten aan dat de alfabetisering er blijft toenemen. Brazilië boekte een vooruitgang van 6%, van 80% in 1991 tot 86% in 2000 terwijl Pakistan een stijging meldt van 39% in 1994 tot 42% in 1998.
Alle vier de landen, en vooral China, slaagden erin om de alfabetisering van vrouwen te verbeteren. In Brazilië zijn er momenteel iets meer geletterde vrouwen dan mannen. Dat is ook het geval in Belize, de Filippijnen, Honduras en de Seychellen.
De Centraal Afrikaanse Republiek, een van de weinige Afrikaanse landen die gegevens over de geletterdheidsgraad publiceren, zag een stijging van 34% naar 49% in het decennium tot 2000. Maar, net als in Egypte en Pakistan, gaapt er een kloof van 20% tussen de alfabetiseringsgraad van mannen en vrouwen.
Onder jongeren, hier gedefinieerd als de categorie van 15 tot 24 jaar, is de alfabetisering - niet verrassend - doorgaans groter dan onder de volwassenen. In Iran loopt dat verschil op tot 20%. In bijna alle 40 landen steeg de alfabetiseringsgraad sneller onder meisjes dan onder jongens in de jaren 1990.
Ondanks dit goede nieuws, waarschuwt het UIS voor al te veel optimisme. De beschikbare gegevens zijn namelijk gebaseerd op verschillende nationale definities van geletterdheid. Er blijven dus inspanningen nodig, enerzijds nieuwe maatregelen om de alfabetisering te bevorderen en anderzijds nieuwe nationale beleidsrichtlijnen die internationale vergelijkingen moeten bevorderen en betrouwbaarder maken.
Het Instituut wijst er eveneens op dat er wereldwijd nog steeds zo'n 860 miljoen mensen niet kunnen lezen of schrijven, waarvan twee derden vrouwen. Dat is een op vijf volwassenen. Ongeveer 70% van hen woont in Afrika ten zuiden van de Sahara, Zuid en West Azië, de Arabische landen en Noord Afrika. Oost Azië en het gebied van de Stille Zuidzee rapporteren een alfabetiseringsgraad van 86% en tellen samen een ongeletterde bevolking van 185 miljoen mensen. Latijns-Amerika en de Caraïben tellen 39 miljoen ongeletterden, of 11%van de totale volwassen bevolking.
Als de inspanningen voor alfabetisering niet dringend serieus worden opgevoerd, vreest het Instituut dat de wereld in 2015 nog steeds ongeveer 800 miljoen volwassen ongeletterden zal tellen. Nochtans verbonden 160 landen zich er in 2000 toe, in het kader van Onderwijs voor Allen, om tegen 2015 de ongeletterdheidsgraad onder volwassenen te halveren.
Om nieuwe impulsen te geven aan de alfabetisering, lanceerde men het VN Decennium voor Alfabetisering, http://www.unesco.org/education/litdecade
Voor details over de hierboven besproken door het UIS voorgestelde gegevens, http://www.unesco.org/statistics
Over Onderwijs voor Allen vindt u meer informatie in onze rubrieken "extra" en "dossiers"
