Unesco Vlaanderen

Unesco neemt het voortouw in het opstellen van een normatief kader voor Open Science

Gepubliceerd op 29/11/2019 door Unesco Platform Vlaanderen

Wereldwijde dialoog over wetenschappen die open staan voor de samenleving en ongelijkheden helpen wegwerken.

Open Science wordt steeds vaker “Wetenschap voor de toekomst” en “Toekomst van de wetenschap” genoemd. Door wetenschappen toegankelijker te maken, het wetenschappelijk proces inclusiever te maken en de resultaten van wetenschappelijk onderzoek beter beschikbaar en relevanter te maken voor de samenleving, kan Open Science het verschil maken voor het bereiken van de Duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG's) van de Verenigde Naties. Met name Afrika, de minst ontwikkelde landen, door land omgeven ontwikkelingslanden en kleine eilandstaten kunnen er baat bij hebben. Tijdens de Algemene Conferentie, van 12 tot 27 november 2019, hebben de lidstaten van Unesco aan de Organisatie de opdracht gegeven om een wereldwijde dialoog over Open Science te leiden om wereldwijd overeengekomen normen af te spreken en een normatief instrument te ontwikkelen – de Unesco-aanbeveling over Open Science.

Er bestaat momenteel geen globaal kader dat alle aspecten van Open Science omspant. Aangezien de beweging wereldwijd groeit en het aantal operationele, beleidsmatige en juridische kaders van Open Science op verschillende niveaus toeneemt, is het belangrijk om ervoor te zorgen dat alle landen in alle regio's een stem hebben over Open Science. Alleen zo kunnen we er voor zorgen dat  Open Science daadwerkelijk kan bijdragen aan het verkleinen van de wetenschappelijke kloof tussen de 'haves' en de 'have-nots'.

Voor Unesco is Open Science niet alleen een kwestie van wetenschap die open staat voor de onderzoeksgemeenschap. Het gaat om meer dan “open toegang” en “open data”, het gaat om een wetenschap die open staat voor de samenleving. Open Science kan bijdragen aan de democratisering van de wetenschap door de wetenschappelijke samenwerking en toegang tot netwerken te vergroten, de wetenschappelijke cultuur te versterken, de betrokkenheid van burgers bij onderzoeksactiviteiten te vergroten en de toegang tot wetenschappelijke gegevens en informatie voor gemeenschappen en besluitvormers te vergroten. Open Science kan een krachtig hulpmiddel zijn om ongelijkheden tussen en binnen landen te verminderen en de verwezenlijking van het mensenrechtenrecht op wetenschap te bevorderen, zoals bepaald in artikel 27 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.

De Unesco-aanbeveling over Open Science zal het begrip definiëren en wijzen op concrete maatregelen inzake open toegang en open data. Er komen ook concrete voorstellen voor acties om burgers dichter bij de wetenschap te brengen en concrete toezeggingen voor een betere verspreiding en productie van wetenschap in de wereld.