Op 16 november is het precies 60 jaar geleden dat de Constitutie van de United Nations Educational Scientific and Cultural Organisation (UNESCO) plechtig werd voorgesteld. Het uitgangspunt van de Organisatie was simpel: als mensen en samenlevingen elkaar beter leren kennen en begrijpen door samen te werken in die gebieden die de menselijke ontwikkeling vorm geven, dan zullen ze sneller geneigd zijn om conflicten op een vreedzame manier op te lossen.
Ter gelegenheid van de 60ste verjaardag van de UNESCO zetten we een aantal mijlpalen uit haar geschiedenis op een rijtje:
16 november 1945: de vertegenwoordigers van 37 landen komen in Londen bijeen ter ondertekening van UNESCO's Constitutie, die in werking treedt op 4 november 1946, na ratificatie door 20 ondertekenende landen.
1948: de UNESCO beveelt haar lidstaten aan om gratis basisonderwijs verplicht en universeel te maken.
1952: een intergouvernementele conferentie bijeengeroepen door de UNESCO neemt de Universele Conventie inzake Auteursrecht aan. In de decennia na de Tweede Wereldoorlog beschermde deze Conventie het auteursrecht van de vele staten die toen geen partij waren bij de Conventie van Bern ter Bescherming van Literaire en Kunstwerken (1886).
1956: de Republiek van Zuid-Afrika trekt zich terug uit de UNESCO met als reden dat sommige Unesco-publicaties neerkomen op 'inmenging' in de 'rassenproblemen' van dat land. In 1994 keert men terug onder leiding van Nelson Mandela.
1958: ingebruikname van UNESCO's hoofdkwartier te Parijs, ontworpen door Marcel Breuer (VS), Pier-Luigi Nervi (Italië) en Bernard Zehrfuss (Frankrijk).
1960: lancering van de Nubiëcampagne in Egypte, ter verplaatsing van de Grote Tempel van Aboe Simbel om te voorkomen dat deze wordt overspoeld door de Nijl na constructie van de Aswandam. Gedurende deze twintigjarige campagne worden 22 monumenten en architecturale complexen verplaatst. Dit is de eerste en grootste van een reeks campagnes, waaronder ook vallen Moenjodaro (Pakistan), Fez (Marokko), Kathmandu (Nepal), Borobudur (Indonesië) en de Acropolis (Griekenland).
1968: de UNESCO organiseert de eerste intergouvernementele conferentie over milieu en ontwikkeling, nu bekend als 'duurzame ontwikkeling'. Die leidde tot het opzetten van het Mens- en Biosfeerprogramma (MAB).
1972: de Werelderfgoedconventie wordt aangenomen. Het Werelderfgoedcomité wordt opgericht in 1976 en de eerste locaties worden in 1978 opgenomen op de Werelderfgoedlijst.
1974: Z.H. Paus Paulus VI kent de Johannes XXIII Vredesprijs toe aan de UNESCO.
1975: de Universiteit van de Verenigde Naties wordt opgericht te Tokio onder auspiciën van de VN en de UNESCO.
1978: de UNESCO neemt de Verklaring inzake Rassen en Rassendiscriminatie aan. Opeenvolgende rapporten van de directeur-generaal over dit onderwerp halen de pseudo-wetenschappelijke basis van racisme overtuigend onderuit.
1980: publicatie van de eerste twee delen van UNESCO's Algemene Geschiedenis van Afrika. Soortgelijke reeksen gaan over andere regio's, zoals Centraal-Azië en de Cariben.
1984: de Verenigde Staten trekken zich terug uit de UNESCO, met als reden onvrede over het management en andere zaken. Het Verenigd Koninkrijk en Singapore volgen in 1985. Het budget van de organisatie daalt aanzienlijk.
1990: de Wereldconferentie over Onderwijs voor Allen in Jomtien, Thailand, besluit tot een wereldwijde beweging ten behoeve van basisonderwijs voor alle kinderen, jongeren en volwassenen. Tien jaar later spreekt het Wereldonderwijsforum te Dakar een engagement uit voor het bereiken van basisonderwijs voor iedereen tegen het jaar 2015.
1992: ontstaan van het Geheugen van de Wereldprogramma om onvervangbare bibliotheek- en archiefcollecties te beschermen. Thans omvat dit ook geluids-, film- en televisie-archieven.
1997: het Verenigd Koninkrijk keert terug binnen de UNESCO.
1998: de Universele Verklaring over het Menselijk Genoom en de Mensenrechten, die is ontwikkeld door de UNESCO en aangenomen in 1997, wordt erkend door de VN.
1999: directeur-generaal Koïchiro Matsuura start hervormingen teneinde de staf en de activiteiten van de Organisatie te herstructureren en decentraliseren.
2001: de Algemene Conferentie neemt de Universele Verklaring over Culturele Diversiteit aan.
2003: de Verenigde Staten keren terug binnen de UNESCO en de Algemene Conferentie neemt de Conventie ter bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed aan.
2005: de Algemene Conferentie neemt de Conventie over de Bescherming en Promotie van de Diversiteit van Culturele Expressies aan.
