Unesco Vlaanderen

Vrouwen onderdrukt in Afghanistan

Gepubliceerd op 10/06/1999 door Unesco Platform Vlaanderen

Sinds de Taliban in 1996 aan de macht kwamen in Afghanistan, is het aangezicht van het land sterk veranderd. Vooral de vrouwen lijden onder het juk van de Taliban, maar de strikte toepassing van de Islamitische wetten door de Taliban bedreigen ook de toekomst van het land, zo bleek tijdens een symposium «Afghaanse vrouwen doorheen de geschiedenis van Afghanistan » dat eind vorig jaar op het Unesco Hoofdkwartier in Parijs doorging.

Vrouwenrechten

De Afghaanse vrouwen begonnen begin deze eeuw aan een inhaalbeweging inzake hun rechten. In 1931 kwam er verplicht basisonderwijs voor meisjes en de wetten die hen tot het dragen van een sluier verplichtten werden in 1959 afgeschaft. Tegen het einde van de jaren '70 waren studentes in minirok of jeans een doodgewone zaak op de universiteitscampussen. Duizenden vrouwen werkten in de gezondheidszorg, het onderwijs of bij de administratie. Sommige vrouwen schopten het zelfs tot in het parlement.

Ondanks die vooruitgang, bleven de traditionalisten op het platteland de ontwikkelingen met afkeuring volgen. Daardoor gaapte een diepe kloof tussen het platteland en de steden, die verder werd uitgediept door een ontwikkeling met twee snelheden op het vlak van onderwijs. Terwijl de vrouwelijke geletterdheid in Kabul tussen 1960 en 1978 verdubbelde, bleef ze verwaarloosbaar op het platteland.

Bevrijding

Hoe meer vrijheden de vrouwen in Kabul verwierven, hoe meer gesluierde vrouwen er op straat rondliepen: vrouwen op de vlucht van de strijd in de plattelandsdorpen. Toen het Afghaanse verzetsleger in 1992 zegevierend de straten van kabul kwam binnen gemarcheerd, waren verkrachting, verminking en seksueel misbruik door gefrustreerde soldaten schering en inslag. De maatschappij raakte er totaal door verward, wat ten dele verklaart waarom de komst van de Taliban door sommigen als een bevrijding werd aangevoeld.

Voor de vrouwen bleek het echter alles behalve een bevrijding. In Kabul worden ze door de Taliban uit het openbare leven gebannen. Ze mogen niet langer werken, naar school gaan of met mannen praten. Ze mogen zich alleen volledig gesluierd in hun 'tchaderi' op straat wagen, waarbij zelfs hun voeten bedekt moeten zijn. De minste afwijking van de voorschriften wordt met fysiek geweld, of zelfs de dood, bestraft.

Gevolgen

De economische gevolgen zijn rampzalig. Weduwen (40.000 in Kabul), ongetrouwde vrouwen en echtgenotes van invaliden kunnen zichzelf bijna geen inkomen verschaffen. Sommigen koken eten dat hun zonen op straat verkopen, andere bedelen, een activiteit die tot voordien totaal onbekend was in Afghanistan.

Bovendien waren 70% van de leerkrachten vrouwen, waardoor het onderwijssysteem de pedalen totaal kwijt is. Enkel jongens mogen school lopen, en klassen met 80 leerlingen zijn geen uitzondering. Enkel de meest bevoorrechten geraken vooruit. «Zelfs al zijn er hier en daar clandestiene schooltjes actief, het volstaat niet om de jonge mensen voor te bereiden op de toekomst.» zegt Mehrabodine Masstan, Afghanistan's Permanente Afgevaardigde bij UNESCO en tegenstander van de Taliban. «Een ganse generatie wordt veroordeeld tot onwetendheid.»