Unesco Vlaanderen

Unesco en de EU beschermen oude manuscripten in Libië

Gepubliceerd op 19/09/2019 door Unesco Platform Vlaanderen

Een verloren gewaande collectie van unieke documenten is van de ondergang gered en geconserveerd voor de toekomst.

De Universiteitsbibliotheek van Benghazi beschikt over een culturele schat van meer dan 2.500 oude manuscripten. Het is een onvervangbare collectie met stukken die teruggaan tot de 15e eeuw. Met de steun van de Europese Unie is Unesco erin geslaagd om deze unieke documenten te conserveren voor de volgende generaties.

Ten prooi gevallen aan IS

De Universiteit van Benghazi, die ooit 23 faculteiten en duizenden studenten telde, bleef in verval achter na de terroristische bezetting van IS. Overal in Libië werden musea en culturele instellingen vernield en culturele objecten illegaal verhandeld. Ook de manuscriptencollectie van de Universiteit van Benghazi verdween. Tot de politie in 2017 een deel van de collectie terugvond in een huis in Ganfouda: 30 verzamelingen manuscripten en verschillende religieuze, culturele, literaire en wetenschappelijke werken. Sommige stukken waren recent, andere meer dan 600 jaar oud.

De teruggevonden documenten verkeerden in slechte staat. Zonder tussenkomst zou de schade onomkeerbaar zijn en zou waardevol cultureel erfgoed verloren gaan. De Universiteit van Benghazi klopte daarom bij de Verenigde Naties aan. De Ondersteuningsmissie van de Verenigde Naties in Libië bracht Unesco op de hoogte van het verzoek. Er werden twee missies georganiseerd om de staat van de collectie te evalueren en om stappen te ondernemen om de bewaring ervan te verzekeren.

Opleiding en conservatie

Dr. Stavros Andreou, een expert op het vlak van de conservatie van manuscripten uit Cyprus, ging zich vergewissen van de staat van de collectie in april 2018. Zijn voorstel: leid mensen van de Universiteitsbibliotheek op om manuscripten te conserveren. In juli 2019 volgden 15 medewerkers van de Universiteitsbibliotheek een opleiding. Onder leiding van Unesco werkte het team van de universiteit consequent om elk item uit de manuscriptcollectie te classificeren en digitaal op te slaan. Vervolgens werden de manuscripten, onder zorgvuldig toezicht van de Unesco-expert, gereinigd, afgestoft en ontsmet door een zuurstofabsorberende gel aan te brengen. Daarna werden ze in plastic vacuümdozen geplaatst. Tijdens deze trainingsworkshop konden op deze manier echter slechts 300 documenten volledig worden bewaard. Er zijn nog zo'n 2.000 vacuümdozen nodig om de volledige collectie manuscripten volledig veilig te stellen.

Dankzij de door de EU gefinancierde workshop heeft het team van de Universiteitsbibliotheek  veel opgestoken over het preventief conserveren van oude documenten. Maar om het rijke documentair erfgoed van Libië in de toekomst duurzaam te beschermen, moet de opleiding een vervolg krijgen.