In de woelige nasleep van het referendum dat in augustus 1999 besliste over de onafhankelijkheid van Oost-Timor, viel het cultureel erfgoed van het land ten prooi aan massale vernielingen. Volgens de directeur-generaal van de UNESCO, Koïchiro Matsuura, gebeurde dat niet toevallig: "Het erfgoed was het doelwit omwille van zijn betekenis voor de nationale identiteit, waardoor het net zou moeten worden beschermd als een symbool van eenheid en de belofte op een gezamenlijke toekomst."
Oproep
De UNESCO dringt er dan ook bij monde van haar directeur-generaal bij de internationale gemeenschap op aan om middelen vrij te maken voor de bescherming van het cultureel erfgoed van Oost-Timor. "Door de oproep te beantwoorden draag je niet enkel bij tot de bescherming en restauratie van belangrijk cultureel erfgoed, maar ook tot het opbouwen en consolideren van een nieuwe onafhankelijke staat die de volledige steun van de internationale gemeenschap verdient," aldus Matsuura.
Sinds eind 1999 biedt de UNESCO -in samenwerking met de Wereldbank, de overgangsregering van Oost-Timor en Portugal- technische assistentie bij de restauratie van Uma Fukun, het oudste Portugees koloniaal gebouw van Dili dat het Nationaal Museum van Oost-Timor zal huisvesten. Andere projecten van de UNESCO omvatten de opleiding van plaatselijke experts en de restauratie van traditionele gebouwen.
Onafhankelijkheid
Als onderdeel van de onafhankelijkheidsviering opende de UNESCO op 14 mei een tentoonstelling in Dili over de groei van de stad en de geschiedenis van Uma Fukun. Samen met het Agentschap voor Internationale Samenwerking van Japan zal de UNESCO tien mensen opleiden om het nieuwe Nationaal Museum te runnen. Tijdens hun opleiding zullen ze cursussen volgen in Dili en Japan.
De activiteiten van de UNESCO in Oost-Timor vallen binnen het kader van het VN Jaar voor Cultureel Erfgoed en illustreren een van de hoofdthema's van het Jaar, met name hoe cultureel erfgoed kan fungeren als een hefboom voor nationale verzoening.
Stimulans
Samen met de nieuwe regering, onderzoekt de UNESCO andere projecten om een stimulans te geven aan het cultureel erfgoed van Oost-Timor. Daarbij denkt men aan het uitstippelen van een cultureel en toeristisch beleid en het tekenen van een blauwdruk voor de bescherming van het waardevolle mariene erfgoed in het noordoosten van het eiland. Er worden ook plannen besproken voor het bewaren van het niet-tastbaar erfgoed van het land, met name door het opnemen van typische voorbeelden van de plaatselijke muziek en mondelinge tradities.
De UNESCO was eerder al actief bij de ontwikkeling van de lokale media in Oost-Timor. Zo leverde de Organisatie materiaal, opleidingen en knowhow voor de twee eerste gemeenschapsradio's van het land. Ze hielp ook bij de oprichting van de eerste beroepsorganisatie voor journalisten van Oost-Timor door fondsen en expertise ter beschikking te stellen voor een speciaal opleidingsprogramma.
