Unesco Vlaanderen

Documentair erfgoed

Van Afghanistan tot Zimbabwe vinden we boeken, manuscripten, kranten, foto’s, geluids- en video-opnames en digitale media die ons de rijkdom en de verscheidenheid van talen, volkeren en culturen tonen. Ze houden de wereld een spiegel voor en zijn er het geheugen van. Het ‘Memory of the World’ (‘Geheugen van de Wereld’) programma van Unesco stimuleert sinds 1992 het behoud, de toegankelijkheid en het bewustzijn van documentair erfgoed. Het Memory of the World Register bevat documentair erfgoed dat van uitzonderlijke betekenis is voor de mensheid, waaronder ook drie Vlaamse archieven.


Over documentair erfgoed

Memory of the World

Het ‘Memory of the World’ (‘Geheugen van de Wereld’) programma stimuleert sinds 1992 het behoud, de toegankelijkheid en het bewustzijn van documentair erfgoed. Documentair erfgoed is voortdurend in gevaar door natuurlijke dreigingen en de tand des tijds, maar ook door nalatigheid en opzettelijke vernietiging door de mens zelf

lees meer

Hoe kom je op het Memory of the World Register?

De procedures voor kandidaturen zijn recent hervormd na eerdere kritiek rond de behandeling van gecontesteerd erfgoed.  Er resten echter nog een aantal vragen met oog op een optimale procedure, waardoor de Vlaamse Unesco Commissie momenteel een afwachtende houding aanneemt en voorlopig geen nieuwe dossiers zal voordragen voor inschrijving op het Memory of the World Register.


Documentair erfgoed in Vlaanderen

image

Archief van de Universiteit van Leuven (1425-1797)

Leuven was, na Parijs, de grootste universiteit ten noorden van de Alpen in de 16e eeuw. Leuven speelde ook een belangrijke internationale rol in de eerste ontwikkelingen van de typografie en de cartografie, en in de introductie van de katholieke reformatie. De bijna 200 strekkende meter van de universitaire administratie vormen een van de meest homogene universitaire archieven van het Ancien Regime. Ze geven inzicht in de realiteit van een vroege moderne universiteit, de werking ervan en de interactie tussen studenten, professoren en de bredere samenleving. Het gaat vooral om de wel driehonderd prachtige charters met privileges van pausen en machthebbers.

image

Bedrijfsarchieven van de Plantin-Moretusdrukkerij in Antwerpen

De werkzaamheden van Officina Plantiniana in de 16e en 17e eeuw vallen samen met een periode waarin geleerden uit de Lage Landen een zeer belangrijke rol speelden in de ontwikkeling van het westers denken. Het gaat om meer dan de boekhouding van een grootschalige kapitalistische onderneming: het weerspiegelt een aanzienlijk deel van de culturele stromingen in het Westen. Aangezien de archieven vrijwel intact zijn overgeleverd, bieden ze 300 jaar geschiedenis van het gedrukte boek in een weelde van gedetailleerde en precieze gegevens.

image

Archief Insolvente Boedelkamer

De documenten van de Insolvente Boedelkamer bevinden zich in het FelixArchief, het stadsarchief van Antwerpen. Om schuldeisers van faillerende personen of zaken te beschermen, beval de Antwerpse stadsmagistraat al in 1518 dat alle bezittingen en papieren van de 'insolvente' of in faling geraakte persoon moesten beheerd worden door een gerechtelijk ambtenaar: de amman. Zo kwamen tientallen archieven van handelaars en bedrijven terecht op het Antwerpse stadhuis. Deze archieven vormen een unieke staalkaart van het economische leven in de stad vanaf de 16de eeuw.

Doc Brown Kaart_Hanzesteden_en_handelsroutes.jpg

Documenten over de geschiedenis van de Hanze 

Meer dan 600 jaar lang werd de geschiedenis van Noord-Europa gevormd door een unieke organisatie van kooplieden en steden: de Hanze. Het verenigde zo'n 200 steden en het commerciële domein strekte zich uit tot zo'n 25 huidige Europese landen. De Hanze sloegen de brug tussen verschillende landen, culturen en talen en onderhielden van de 12e tot de 17e eeuw een commercieel netwerk dat reikte van Vlaanderen tot Novgorod en van Bergen (Noorwegen) tot Krakau. De handel leidde ook tot culturele uitwisselingen: taal en architectuur, kunst en recht.

lees meer

Unesco interactief


Documentair erfgoed elders

fdecomite via Flickr De bergkasten van het Mundaneum.jpg

Documentair erfgoed elders in België

België telt in totaal 7 inschrijvingen op het UNESCO Memory of the World Register. Naast de 4 archieven in Vlaanderen gaat het om het Universeel Bibliografisch Repertorium van Paul Otlet en Henri La Fontaine aan het Mundaneum in Bergen, de Bibliotheca Corviniana Collection en het Archief van de Internationale Solvayraden over fysica en chemie (1910-1962).

Het Repertorium bestaat uit een honderdtal kasten die

lees meer
Deel van het wandtapijt De slag bij Hastings.jpg

Documentair erfgoed wereldwijd

Op het 'Memory of the World' Register staan zeer uiteenlopende erfgoedparels uit alle hoeken van de wereld, waaronder tal van fraaie en historisch belangrijke codexen, bijbels en keizerlijke archieven. 

Het register telt tevens talrijke dagboeken en manuscripten van persoonlijkheden gaande van Simon Bolivar tot Isaac Newton, en van Hans Christian Andersen tot Anne Frank.

lees meer

Documentair erfgoed in de kijker