Erkenning

Werelderfgoed

Unesco’s Werelderfgoed-conventie uit 1972 geeft het kader om uitzonderlijke culturele en natuurlijke sites als Werelderfgoed te erkennen en te beschermen. Men beoordeelt een plaats op basis van een reeks criteria voor de authenticiteit, de integriteit, de beschermings- en beheersmaatregelen, en bovenal de uitzonderlijke universele waarde.  

• Meer informatie over Werelderfgoed in Vlaanderen vind je hier.
• Als je interesse hebt om waardevol onroerend erfgoed te laten erkennen als Werelderfgoed, dan neem je best contact op met het Vlaams Agentschap voor Onroerend Erfgoed (info@onroerenderfgoed.be).

Immaterieel Cultureel Erfgoed

Unesco’s Conventie voor Immaterieel Cultureel Erfgoed van 2003 geeft het kader om de toekomst te verzekeren van levend erfgoed: vakmanschap, tradities en rituelen die van generatie op generatie worden doorgegeven. De 2003 Conventie is het meest gekend voor de Representatieve Lijst van het Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid.  

• Meer informatie over Unesco’s Immaterieel Cultureel Erfgoed in Vlaanderen vind je hier.
• Als je interesse hebt om immaterieel cultureel erfgoed voor te stellen voor een Unesco-erkenning, dan moet de erfgoedpraktijk eerst op de Inventaris Vlaanderen staan. Meer informatie over Inventaris Vlaanderen en het Vlaams immaterieel cultureel erfgoedbeleid kan je hier vinden. Voor verdere vragen, neem je best contact op met het Vlaams Departement van Cultuur, Jeugd en Media (cultureelerfgoed@vlaanderen.be).

Memory of the World

Met het ‘Memory of the World’ programma zorgt Unesco voor documentair erfgoed. Het programma kent ook een register voor archiefstukken die beschouwd worden als onschatbaar voor het geheugen van de mensheid. Voor Vlaanderen staan de bedrijfsarchieven van Plantin-Moretus, de archieven van de Antwerpse insolvente boedelkamer en het Leuvense universiteitsarchief op het register.

• Meer informatie over ‘Memory of the World’ in Vlaanderen vind je hier.
• Momenteel wordt het programma hervormd waardoor het voorlopig niet mogelijk is om nog documentair erfgoed voor te dragen bij het register.

Geoparken

In 2004 werd het Global Geoparks Network opgericht. Sinds 2015 is de erkenning van geoparken overgenomen door Unesco. Intussen zijn er wereldwijd meer dan 140 geoparken erkend als gebieden van internationaal geologisch belang.

Geoparken worden ook erkend omwille van hun omvattende aanpak voor erfgoedbescherming, educatie, wetenschap en duurzame ontwikkeling.

Men beoordeelt een gebied op 7 criteria:

1. Geologisch erfgoed van internationale waarde, o.b.v. wetenschappelijke assessment
2. Het bevorderen van kennis en bewustzijn over o.a. geologische processen en duurzaamheid
3. Het beheersorgaan met gepast juridisch statuut
4. De meerwaarde van een geopark-status indien er overlap is met een biosfeergebied of werelderfgoed
5. Actieve betrokkenheid van lokale partners
6. Deelname in het Global Geoparks Network
7. Bescherming van geologisch erfgoed

Kandidaat-geoparken moeten al minstens een jaar operationeel zijn voordat men een Unesco-erkenning kan aanvragen. De gehele beslissingsprocedure duurt een kleine 2 jaar, en de voorbereidingsperiode voordien neemt meestal ook enkele jaren in beslag.

Om de 4 jaar wordt het geopark geëvalueerd, waarbij het mogelijk de status kan verliezen als men binnen de 2 jaar niet de gevraagde aanpassingen doorvoert.

• Meer informatie over Geoparken vind je hier.
• Als je interesse hebt om een waardevol gebied te laten erkennen als Geopark, dan neem je best contact op met de Vlaamse Unesco Commissie.

Biosfeergebieden

De meer dan 700 biosfeergebieden wereldwijd passen in het intergouvernementeel wetenschapsprogramma ‘Mens en Biosfeer’ van Unesco dat al sinds 1971 als doel heeft om natuur en economische ontwikkeling met elkaar te verzoenen.

De biosfeergebieden bestaan uit drie zones: een kernzone gericht op natuurbescherming, een bufferzone met ruimte voor o.a. onderzoek en educatie, en een overgangszone voor duurzame economische ontwikkeling.

Men beoordeelt een gebied op 7 criteria:

1. De mate waarin het gebied een mozaïek van ecosystemen omvat
2. De mate waarin het belang hecht aan het behoud van biodiversiteit
3. De mate waarin het als proeftuin voor duurzame ontwikkeling dient
4. De omvang van het gebied
5. De zonering van het gebied, met beschermde kernzone
6. De betrokkenheid van lokale partners
7. De beheersmechanismen van het gebied

Elk jaar kunnen kandidaat-biosfeergebieden toetreden tot het wereldwijde netwerk. Het adviescomité beoordeelt het dossier, waarna de internationale coördinatieraad beslist.

• Meer informatie over biosfeergebieden vind je hier.
• Als je interesse hebt om een waardevol gebied te laten erkennen als biosfeergebied, dan neem je best contact op met de Vlaamse Unesco Commissie.

Creatieve steden

In 2004 lanceerde Unesco het netwerk van Creatieve Steden om samenwerking te stimuleren tussen steden die sterk bezig zijn op vlak van creativiteit bij hun duurzame stedelijke ontwikkeling. Steden kiezen binnen het netwerk voor een specifieke focus op literatuur, muziek, ambachten en volkskunst, film, mediakunsten, gastronomie of design. Gent trad al in 2009 toe als creatieve stad voor muziek en Kortrijk volgde in 2017 als designstad. Om de twee jaar is er telkens een oproep voor nieuwe kandidaat-steden.

• Meer informatie over Creatieve Steden vind je hier.
• Als je interesse hebt om jouw stad te laten erkennen als Unesco Creative City, dan neem je best contact op met de Vlaamse Unesco Commissie.

Unesco-scholen

Het ‘UNESCO Associated Schools Network’ (ASPnet) is het grootste mondiale scholennetwerk met meer dan 11.500 aangesloten scholen in meer dan 180 landen, die zich allemaal richten op duurzame ontwikkeling, wereldburgerschap en diversiteit. Het Vlaamse ASPnet telt een 30-tal basis- en secundaire scholen en lerarenopleidingen uit verschillende netten over heel Vlaanderen en Brussel.

• Meer informatie over het ASPnet vind je hier en in onze folder.
• Als je jouw school wil laten erkennen als Unesco-school, dan vul je best dit aanvraagformulier in en maak je het over door contact op te nemen met de ASPnet-coördinatiegroep.

Unesco-leerstoelen

Het ‘UNITWIN/UNESCO Chairs Programme’ bevordert sinds 1992 internationale wetenschappelijke samenwerking en kennisopbouw rond belangrijke Unesco-thema’s, met de oprichting van leerstoelen (‘UNESCO Chairs’) en universiteitsnetwerken (‘UNITWIN Networks’). Intussen zijn er bijna 800 hoger onderwijs- en onderzoeksinstellingen wereldwijd betrokken.

De netwerken en leerstoelen zijn vaak denktanks en bruggenbouwers tussen de academische wereld, het middenveld, de lokale gemeenschap, en beleidsmakers. Een Unesco leerstoel moet een uitgesproken internationaal karakter hebben en een bijdrage leveren aan specifieke expertise die zinvol is voor Unesco of voor de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen.

• Meer informatie over Unesco Leerstoelen vind je hier
• Als je interesse hebt om jouw academische werking te laten erkennen als Unesco Leerstoel, dan neem je best contact op met de Vlaamse Unesco Commissie.