Migratie wordt al te vaak in een slecht daglicht gesteld om angst en haat te zaaien. Dit nummer van The Unesco Courier schetst een veel genuanceerder beeld, met ook positieve verhalen.
Gezinnen die door oorlog uit hun huizen zijn verdreven, geïmproviseerde kampen aan de rand van steden, overlevenden van gevaarlijke overtochten over zee – het zijn beelden waarmee de media ons overspoelen. Migratie wordt zo gereduceerd tot een archetype van hedendaags ongeluk.
De tragische kant van migratie is echter verre van een weerspiegeling van de complexe, gelaagde en veranderende realiteit van dit belangrijke fenomeen van de eenentwintigste eeuw. In 2020 schatte de Internationale Organisatie voor Migratie dat het aantal internationale migranten wereldwijd 272 miljoen bedroeg. Deze mensen verlieten hun thuisland om geweld, natuurrampen of de gevolgen van klimaatverandering te ontvluchten, maar ook om ergens anders te studeren, te werken of een nieuw leven te beginnen.
Het migratiecijfer, dat blijft stijgen, wordt vaak uitgebuit door degenen die het als politiek wapen gebruiken, om te beweren dat migranten – gemakkelijke zondebokken voor de angsten en frustraties van gastgemeenschappen – een reële bedreiging vormen. Hun discours verdoezelt de realiteit. Het is met name zo dat bevolkingsbewegingen voornamelijk plaatsvinden tussen lage- en middeninkomenslanden, en dat bijna de helft van alle migranten geen grenzen oversteekt.
Deze vooroordelen voeden ook afwijzing, racisme en discriminatie tegen nieuwkomers. Juist om samen leven te stimuleren en dit soort uitsluiting te verminderen heeft Unesco de Internationale Coalitie van Inclusieve en Duurzame Steden opgericht.
De Organisatie wil er ons ook graag aan herinneren dat er achter de droge statistieken duizenden menselijke lotsbestemmingen schuilgaan, talloze verhalen – soms verschrikkelijk, vaak gelukkig – en de rijkdom van een culturele mix die deel uitmaakt van ons leven en onze collectieve geschiedenis.
Betekent de term migratie nog iets in onze geglobaliseerde samenlevingen, die worden gekenmerkt door een intensivering van uitwisselingen en reizen, nu 'ergens anders' binnen het bereik van zoveel mensen ligt? In ‘Le Métier à métisser’ schrijft de Haïtiaanse auteur René Depestre: “Het proces van globalisering is een oproep om de overtuiging achterhaald te maken dat je, om een identiteit te hebben, thuis moet blijven en de geur van je grootmoeders koffie ruiken."
