Unesco Vlaanderen

Decennium voor Oceaanwetenschappen voor Duurzame Ontwikkeling

Gepubliceerd op 26/02/2020 door Unesco Platform Vlaanderen

Vooruitblik en context bij het oceaandecennium 2021-2030.

Ondanks de enorme waarde voor zowel de planeet als de samenleving, zijn de oceaan en zijn hulpbronnen ernstig en onophoudelijk aangetast door menselijke activiteiten, zoals overbevissing, vervuiling en de opwarming van de aarde.

Het nieuwste rapport van de Intergouvernementele Werkgroep inzake Klimaatverandering van de Verenigde Naties over ‘de oceaan en de cryosfeer in een veranderend klimaat’ waarschuwde de hele wereld voor de verwoestende effecten van klimaatverandering op de oceaan, en drong aan op onmiddellijke en drastische maatregelen om de achteruitgang van de gezondheid van onze planeet om te keren. Zo kan het gemiddelde zeespiegelniveau aan het einde van deze eeuw stijgen tot 110 cm, waardoor de levens van de 680 miljoen mensen die in laaggelegen kustgebieden wonen ernstig worden bedreigd. Koraalriffen in warm water kunnen bijna volledig uitsterven. En de temperatuurstijging zal van invloed zijn op de biodiversiteit, inclusief de visbestanden, waardoor voedselzekerheid en banen in het gedrang komen, met name in de minst ontwikkelde landen en de kleine eilandstaten.

Deze zorgwekkende bevindingen moeten ons ertoe verbinden om weloverwogen beslissingen te nemen. Niet gebaseerd op grillen of populistische maatregelen, maar op de beste beschikbare wetenschappelijke en traditionele kennis. De vraag is in hoeverre die kennis beschikbaar is. Uit het Global Ocean Science Report, uitgegeven door de Intergouvernementele Oceanografische Commissie van Unesco in 2017, blijkt dat de slechts tussen 0,04% en 4% van de totale uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling wereldwijd gespendeerd wordt aan oceaanwetenschappen.

Willen we de impact van de klimaatverandering, de vervuiling van de zee en de aantasting van de zee- en kustomgevingen beter kunnen begrijpen en voorspellen, dan moet de manier waarop we oceaanonderzoek financieren en uitvoeren grondig veranderen. Die kennis is nodig om de achteruitgang van de gezondheid van de oceaan om te keren en om betere voorwaarden te creëren voor duurzame ontwikkeling.

De Verenigde Naties riepen op 5 december 2017 het Decennium voor Oceaanwetenschappen voor Duurzame Ontwikkeling (2021-2030) uit. Het is de gelegenheid bij uitstek om oceaanwetenschappen centraal te stellen als instrument voor duurzame ontwikkeling en om vernieuwende oplossingen te lanceren voor een gezondere, veerkrachtigere en duurzame oceaan.

Visie

Het oceaandecennium wil bijdragen aan het realiseren van Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling van de Verenigde Naties. Het is meer dan een wetenschappelijke oefening, het wil de samenleving veranderen door middel van wetenschappelijke vernieuwing en technologie, met zes concrete maatschappelijke doelstellingen:

  • Een schone oceaan, waar bronnen van vervuiling worden geïdentificeerd en verwijderd;
  • Een gezonde en veerkrachtige oceaan, waar mariene ecosystemen in kaart worden gebracht en worden beschermd;
  • Een voorspelde oceaan, waar de maatschappij de huidige en toekomstige oceaanomstandigheden kan begrijpen;
  • Een veilige oceaan, waar mensen worden beschermd tegen gevaren van de oceaan;
  • Een duurzaam geoogste en productieve oceaan, die zorgt voor voedselvoorziening;
  • Een transparante en toegankelijke oceaan, met open toegang tot gegevens, informatie en technologieën.

Betrokkenen

Niet alle landen beschikken over gesofistikeerde en geavanceerde wetenschappelijke infrastructuur, technologie en kennis. Daarom zal het decennium zich inzetten om de capaciteit in met name de minst ontwikkelde landen en in kleine eilandstaten te vergroten zodat ook die landen mee kunnen werken aan duurzame oplossingen door middel van oceaanonderzoek.

Het decennium zal de inzet van veel verschillende actoren vereisen om nieuwe ideeën, oplossingen, partnerschappen en toepassingen te creëren, terwijl ze ervoor moeten zorgen dat ze allemaal zullen profiteren van deze nieuwe ontwikkelingen voor duurzame, wederzijds voordelige groei.

  • Wetenschappers zullen de mogelijkheid hebben om de waarde van hun werk voor de samenleving aan te tonen, waardoor ze grotere investeringen voor onderzoek & ontwikkeling kunnen aantrekken.
  • Beleidsmakers zullen profiteren van de nieuwste beschikbare kennis om geïnformeerde actie te ondernemen om de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling vooruit te helpen.
  • Bedrijven zullen nieuwe technologieën ontwikkelen en delen om oplossingen voor duurzaamheid van de oceaan te creëren en een duurzame blauwe economie op te bouwen.
  • Donoren zullen de ontwikkeling van oceaankennis ondersteunen die beantwoordt aan de behoeften van de samenleving.
  • Het maatschappelijk middenveld zal gemeenschappen mobiliseren om sociale behoeften en prioriteiten voor oceaanwetenschap te helpen definiëren.
  • Burgers zullen de kans krijgen om bij te dragen aan gegevensverzameling, informatie-uitwisseling en gemeenschapsmobilisatie, terwijl zij profiteren van verbeterd beheer van kustbronnen, vermindering van gevaren en beter levensonderhoud.

Maatschappelijke toepassingen

Het decennium zal de internationale samenwerking versterken die nodig is om wetenschappelijk onderzoek en innovatieve technologieën te ontwikkelen die de oceaanwetenschappen kunnen verbinden met de behoeften van de samenleving.

Hieronder volgen enkele belangrijke maatschappelijke toepassingen van de nieuwe kennis die het decennium hoopt te produceren:

  • Beheer van kustgebieden, onder meer via op ecosystemen gebaseerde benaderingen zoals mariene ruimtelijke planning;
  • Aanpassing van kustgemeenschappen aan klimaatverandering;
  • Ontwikkeling van een blauwe economie;
  • Instelling van beschermde mariene gebieden;
  • Beheer van de visserij om voedselzekerheid en de gezondheid van het ecosysteem te bereiken;
  • Ontwikkeling van nationaal oceaanbeleid;
  • Ontwerpen van nationale strategieën voor onderzoek & ontwikkeling;
  • Implementatie van vroege waarschuwingssystemen voor oceaangerelateerde gevaren.

Coördinatie

De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft de Intergouvernementele Oceanografische Commissie van Unesco (IOC) de opdracht gegeven om het decennium te coördineren. De IOC is het orgaan van de Verenigde Naties dat verantwoordelijk is voor de coördinatie van de mondiale oceaanwetenschappen en dat de ontwikkeling van oceaankennis en -capaciteiten onder zijn lidstaten bevordert. De IOC stimuleert internationale samenwerking op het gebied van onder andere oceaanobservaties, tsunami-waarschuwingen en mariene ruimtelijke planning voor de bescherming van de oceaan en het welzijn van de samenleving. De IOC is belast met de verantwoordelijkheid om alle betrokken actoren samen te brengen en overlegt momenteel met vooraanstaande internationale experts op het gebied van oceaanwetenschap, landen, regionale organisaties, het maatschappelijk middenveld en bedrijven om ervoor te zorgen dat we samen de oceaan krijgen die we nodig hebben voor de toekomst die we willen.

Meer informatie over het Decennium voor Oceaanwetenschappen voor Duurzame Ontwikkeling >