Binnen het spectrum van de Afrikaanse kunst komt architectuur weinig of niet aan bod. En als er al aandacht aan wordt besteed, dan gaat die bijna uitsluitend naar de bekende monumenten, de toeristische trekpleisters. Fotograaf Sebastian Schutyser gaat in de tentoonstelling Mud Mosques tegen die trend in. Hij brengt de bezoeker in aanraking met een buitengewone en vaak miskende traditionele Afrikaanse bouwstijl: de lemen moskeeën van de binnendelta van de Niger.
Rijkdom
Reeds meer dan 500 jaar worden in Mali, Burkina Faso en de aanpalende gebieden, dorpsmoskeeën in leem gebouwd. Zij vormen niet alleen het hart van de 'Soedanese' architectuur (genoemd naar het voormalige Franse Soedan, het huidige Mali), maar getuigen eveneens van een bijzondere originaliteit en vormelijke harmonie. De grote diversiteit in stijl wordt voornamelijk bepaald door de sociale penetratie van de Islam en de geografische omstandigheden zoals bodem en klimaat.
Met de introductie van nieuwe bouwmethodes en -materialen (zoals cement), wordt deze traditionele bouwstijl, die permanent onderhoud vergt, in haar voortbestaan bedreigd. Er was ooit zelfs sprake van om de wereldvermaarde moskee van Djenné, een ware parel van de Soedanese architectuur, tegen de vlakte te gooien en er een betonnen replica neer te poten. Aangezien de moskee door de UNESCO Werelderfgoedconventie beschermd wordt, ging het plan uiteindelijk niet door.
|
Mud Mosques, praktisch Koninklijk Museum voor Midden-Afrika Leuvenseseteenweg 13 3080 Tervuren tel 02 769 52 11 fax 02 769 56 38
van 31 maart tot 28 mei 2000 open van dinsdag tot vrijdag van 10.00 tot 17.00 en op zaterdag en zondag van 10.00 tot 18.00 toegangskaartjes kosten 80 BEF, groepen en senioren betalen 40 BEF, studenten en kinderen 30 BEF
|
Armoede
De duizenden kleine dorpsmoskeeën, die de eigenlijke ruggengraat vormen van deze bouwstijl, genieten niet die expliciete bescherming van de UNESCO, en zijn bovendien geen toeristische trekpleisters. Zij vallen dan ook vaak ten prooi aan het oprukkende cement. Ironisch genoeg is de armoede momenteel de voornaamste buffer tegen het verlies van deze culturele rijkdom: meestal zijn er gewoon geen centen om een moskee in cement te bouwen.
Fotograaf Sebastian Schutyser trok maandenlang met de fiets door het binnenland van het West-Afrikaanse Mali. Met zijn camera registreerde hij de indringende wijze waarop de lemen moskeeën de monotonie van de Sahel doorbreken. De selectie van 30 foto's die hij in het Museum voor Midden Afrika presenteert, vormt een fotografische getuigenis van de schoonheid van deze lemen constructies in al haar diversiteit. Een fotografische conservatie van deze buitengewone bouwwerken.
