Unesco Vlaanderen

Klimaatverandering wakkert geweld tegen vrouwen aan

Gepubliceerd op 25/11/2016 door Unesco Platform Vlaanderen

Unesco stelt de Internationale dag voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen in het teken van de impact die klimaatverandering heeft op geweld tegen vrouwen en meisjes.

Geweld tegen vrouwen en meisjes is een wereldwijd probleem. Het blijft één van de meest voorkomende mensenrechtenschendingen en is een bedreiging voor miljoenen vrouwen en meisjes. Geweld tegen vrouwen en meisjes kent geen sociale, economische of nationale grenzen. Het treft vrouwen van alle leeftijden, komt in allerlei omstandigheden voor en neemt verschillende vormen aan waaronder fysiek, seksueel of psychologisch geweld, maar ook economisch misbruik en uitbuiting. Minstens één op drie vrouwen wereldwijd is geslagen, tot seks gedwongen of emotioneel misbruikt, meestal door een partner.

Ter gelegenheid van de Internationale dag voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen, vestigt Unesco de aandacht op hoe klimaatverandering en schaarse hulpbronnen van invloed zijn op het geweld tegen vrouwen en meisjes. Het is een actueel thema nu het Klimaatakkoord van Parijs in werking is getreden en landen beginnen met de uitvoering ervan. Klimaatverandering vergroot allerlei bedreigingen. Het kan bijdragen aan het mislukken van oogsten en aan verminderde voedselproductie. Het kan leiden tot de verplaatsing van bevolkingen en soorten en tot economische problemen voor gezinnen die hun levensvoorziening verloren door natuurrampen die het gevolg zijn van klimaatverandering.

Vrouwen en meisjes zijn de grootste slachtoffers van klimaatverandering

Alhoewel hele bevolkingen worden getroffen door klimaatverandering, zijn vrouwen en meisjes de grootste slachtoffers. Omdat ze meestal traditionele rollen vervullen, zijn vrouwen sterk afhankelijk van natuurlijke hulpbronnen en staan ze in voor voedsel, water en brandstof voor het koken. In tijden van droogte kan het zoeken van veilig water tot 8 uren duren, al die tijd zijn ze kwetsbaar voor mishandeling, verkrachting of ontvoering. Ze staan voor sociale, politieke en economische obstakels waardoor ze weinig kunnen doen aan verandering en hun veiligheid in gedrang komt. Als een land of een regio een natuurramp meemaakt, wordt geweld tegen vrouwen minder een prioriteit en verzwakken de mechanismen die hen beschermen. Vrouwen en meisjes die ontheemd zijn, verliezen vaak hun sociaal steunsysteem, waardoor ze kwetsbaarder zijn voor mensenhandel. Ze zijn ook benadeeld in de toegang tot kwaliteitsvol onderwijs, wat de kans vergroot dat ze onwetende slachtoffers van hun milieu worden.

Natuurrampen leiden tot geweld

Uit een aantal voorbeelden blijkt dat het geweld tegen vrouwen en meisjes stijgt in de nasleep van een natuurramp. In de periode van 7 maanden na de orkaan Katrina in 2005, nam het aantal gevallen van seksueel geweld met 45% toe. Er was ook een stijging van 300% in huiselijk geweld nadat de provincie Tafea in Vanuatu getroffen werd door twee tropische cyclonen in 2011. Tijdens het weekend van de aardbevingen in de regio Canterbury in Nieuw-Zeeland in 2011, steeg het aantal oproepen voor huiselijk geweld met 53%. Dit zijn slechts enkelen voorbeelden. Bovendien zijn er weinig of geen dergelijke gegevens beschikbaar in veel regio's die getroffen worden door natuurrampen. Om dit probleem te kunnen aanpakken, is het van belang dat er systematisch gegevens over geweld tegen vrouwen en meisjes wordt verzameld na een natuurramp.

Vrouwen moeten centraal staan in oplossingen voor klimaatverandering

Irina Bokova, directeur-generaal van Unesco, benadrukt in een boodschap naar aanleiding van de  Internationale dag voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen dat vrouwen moeten centraal staan in de oplossingen voor de klimaatverandering. Vrouwen staan in het hart van de gemeenschappen. Hun uitgebreide kennis over het beheer en het gebruik van natuurlijke hulpbronnen is de sleutel tot het aanpakken van klimaatverandering, in het bijzonder met betrekking tot het waterbeheer en het voorbereid zijn op mogelijke natuurrampen. Vrouwen en meisjes vertegenwoordigen een enorm potentieel dat moet worden geïntegreerd in de oplossingen voor klimaatverandering. De volledige deelname van meisjes en vrouwen – en hun leiderschap –  zijn essentieel om adequaat te reageren op de gevolgen van klimaatverandering.

Beantwoord 10 meerkeuzevragen en kom meer te weten over hoe klimaatverandering en natuurampen geweld tegen vrouwen en meisjes doen toenemen
Unesco en de Internationale dag voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen