In een nieuw rapport waarschuwt Unesco voor een zorgwekkende wereldwijde trend: bij betogingen schendt de politie steeds vaker de persvrijheid.
In de eerste helft van 2020 was er een sterke toename van het wereldwijde aantal protesten waarbij de politie en veiligheidstroepen de mediavrijheid hebben geschonden. Dat is te lezen in een nieuw Unesco-rapport. Tussen januari en juni van dit jaar werden 21 protesten over de hele wereld ontsierd door schendingen van de persvrijheid – waaronder protesten waarbij journalisten werden aangevallen, gearresteerd en zelfs vermoord.
Opwaartse trend
Volgens het nieuwe rapport, Safety of Journalists Covering Protests - Preserving Freedom of the Press During Times of Civil Unrest, is er de voorbije vijf jaar sprake van een bredere opwaartse trend in het gebruik van onwettig geweld door politie en veiligheidstroepen. In 2015 waren er wereldwijd 15 protesten waarbij verslaggevers werden gehinderd door politie en veiligheidstroepen. In 2019 is dat aantal meer dan verdubbeld tot 32. Het rapport suggereert dat een verontrustende nieuwe drempel is overschreden, waaruit blijkt dat er in alle regio's van de wereld een aanzienlijke en groeiende bedreiging voor de mediavrijheid en de vrije toegang tot informatie is.
Het rapport meldt ook dat er de afgelopen vijf jaar tien journalisten zijn vermoord terwijl ze verslag uitbrachten van protesten.
Sommige protesten gaan gepaard met massale schendingen van de persvrijheid. In juli 2020 maakte het Committee to Protect Journalists bekend dat er bijna 500 schendingen van de persvrijheid worden onderzocht die voorkwamen bij het Black Lives Matter protest in de Verenigde Staten.
Verschillende vormen van misbruik
Het rapport stelt vast dat tijdens deze periode van vijf jaar protesten over de hele wereld zijn geworteld in bezorgdheid over economisch onrecht, corruptie bij de overheid, de afname van politieke vrijheden en groeiend autoritarisme. Het beschrijft de verschillende vormen van misbruik waarmee journalisten worden geconfronteerd wanneer zij protesten behandelen, waaronder surveillance, pesterijen, intimidatie, mishandeling, beschoten worden met dodelijke of niet-dodelijke munitie, detentie, ontvoering en de opzettelijke vernietiging van apparatuur.
Aanbevelingen
Het bevat ook concrete aanbevelingen voor alle betrokken actoren, van mediakanalen en nationale autoriteiten tot internationale organisaties, om journalisten beter te beschermen. Deze omvatten: versterking van de opleiding voor politie- en ordehandhavingsactoren over vrijheid van meningsuiting en passend gedrag in het omgaan met de media; het verstrekken van passende opleiding en uitrusting aan journalisten, inclusief freelancers, die worden uitgezonden om demonstraties te verslaan; het aanstellen van nationale ombudsmannen die de politie verantwoordelijk houden voor het gebruik van geweld tegen journalisten tijdens demonstraties; en versterking van nationale mechanismen voor de veiligheid van journalisten.
