Unesco Vlaanderen

UNESCO geeft impuls aan Afghaanse persvrijheid

Gepubliceerd op 10/09/2002 door Unesco Platform Vlaanderen

Op voorstel van de UNESCO organiseerde de Afgaanse regering van 3 tot 5 september een Internationaal Seminarie voor de Promotie van Onafhankelijke en Pluralistische Media in Afghanistan om na te gaan hoe de persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting kunnen worden gestimuleerd.

Eerste stap

De eerste, door de overgangsregering opgestelde, perswet beperkte de persvrijheid in Afghanistan en kreeg daarom veel kritiek van internationale organisaties zoals de UNESCO en ngo's die zich inzetten voor de vrijheid van meningsuiting. De directeur-generaal van de UNESCO, Koïchiro Matsuura, wijst erop dat er een gevarieerd medialandschap tot stand moet worden gebracht en dat de regering zich moet terugtrekken uit de media die ze controleert.

In een verklaring noemt het Ministerie van Informatie en Cultuur de perswet een eerste aanzet tot het opengooien van het medialandschap waardoor commerciële en privé-radio, televisie, pers en nieuwsagentschappen een bestaanskans kregen. Om dit proces verder te laten evolueren, wil het ministerie een juist beleid en een goede infrastructuur uitbouwen. Vrije en onafhankelijke media moeten de regering inspireren tot meer openheid en het nationaal debat onder de bevolking stimuleren.

Lokale situatie

Tijdens de bijeenkomst werd aandacht geschonken aan de status van nationale media, zoals Radio en Televisie Afghanistan en het Bakhtar Informatie Agentschap. De Afghaanse regering gaf aan dat deze een onafhankelijk redactiestatuut zouden krijgen.

Sinds de val van de Taliban doken er zo'n 90 onafhankelijke publicaties op die niet wisten te overleven omwille van een kleine oplage en moeilijkheden met de verspreiding. De nationale radio slaagt er niet in om het hele land bereiken. Buitenlandse en plaatselijke radiozenders verzorgen daarom uitzendingen in de lokale taal. Televisie is alleen aanwezig in en rond de grote steden.

Veranderingen

Het Ministerie van Informatie wil de situatie verbeteren door een onafhankelijke autoriteit op te richten die zich bezig houdt met het toekennen van licenties tot uitzenden en radiofrequenties. De openbare omroep zal omgevormd worden zodat ze tegemoetkomt aan de noden van de bevolking. De programma's moeten de etnische, linguïstische en culturele verscheidenheid van het Afghaanse volk weergeven en zowel de radio als televisie moeten educatieve programma's aanbieden.

Het nieuwsagentschap Bakhtar wordt hervormd tot een redactioneel onafhankelijk nieuwscentrum. Voorts zal iedereen vrij zijn om een krant of tijdschrift uit te geven zonder dat daarvoor een licentie vereist is en zal de gedrukte pers onder de algemene wet vallen. De sector krijgt ook hulp om een zelfregulerende gedragscode op te stellen die in overeenstemming is met Afghaanse en internationale conventies. Dat zal gebeuren in samenspraak met maatschappelijke organisaties. De integriteit van de journalisten zal beschermd worden door professionele organisaties, zonder de verplichting om zich aan te sluiten bij een vereniging.

Steun

Sinds de regering van president Karzai aan de macht kwam in december 2001, lanceerde de UNESCO diverse projecten om de ontwikkeling van de Afghaanse media op gang te helpen. De Faculteit van Journalistiek werd heropgericht aan de Universiteit van Kaboel en de Organisatie financierde het heropstarten van de onafhankelijke krant Kabul Weekly die artikels publiceert in verschillende talen. Ze richtte eveneens een bijzondere publicatie-eenheid op om onder andere de uitgifte van gespecialiseerde dagbladen en tijdschriften voor vrouwen te ondersteunen.

Niet alleen de geschreven pers genoot steun van de UNESCO. De openbare omroep kreeg 102 televisieprogramma' s die ontwikkeld werden als ondersteuning voor de productie van kwaliteitstelevisie in ontwikkelingslanden en landen in overgang.

"De UNESCO beschouwt haar hulp aan Afghanistan als een van haar prioriteiten. De vrijheid van meningsuiting behoort onmiskenbaar tot het mandaat van de Organisatie, haar Constitutie pleit immers voor een vrije uitwisseling van ideeën via woord en beeld," aldus Matsuura. De UNESCO is in Afghanistan verantwoordelijk voor het Programma Secretariaat van Cultuur, Media en Sport, waardoor ze een verbinding vormt met donors, ngo's en internationale organen die de activiteiten in die sectoren ondersteunen. De Organisatie staat zo in voor de opbouw en uitbreiding van de mogelijkheden van het Ministerie van Informatie en Cultuur.