De bouwsector is verantwoordelijk voor 39% van de mondiale CO2-uitstoot. Dit gegeven benadrukt de noodzaak van een 'groene revolutie' in de architectuur. Er zijn verschillende manieren om dit te bereiken: door aanpassing aan het klimaat, het transformeren van bestaande gebouwen en hun gebruik, of werken met duurzame en niet-vervuilende materialen. Onder de noemer ‘Toekomstig bouwen: naar een duurzame leefomgeving’ trekt The Unesco Courier de wereld in om een aantal inspirerende initiatieven voor te stellen.
Architectuur is een uitdrukking van de manier waarop we willen leven. Het beïnvloedt onze toekomst en speelt een rol in hedendaagse kwesties – in het bijzonder duurzame ontwikkeling.
Eén cijfer vat de omvang van de uitdaging samen: de bouwsector – inclusief de bouw en het energieverbruik – vertegenwoordigt 39% van de mondiale CO2-uitstoot. Dit illustreert de dringende noodzaak van een “groene revolutie” in de architectuur, niet alleen om onze planeet te behouden, maar ook om er een aangenamere plek om te leven van te maken.
Er is niet slechts één manier om dit te bereiken: aanpassing aan de specifieke kenmerken van het klimaat, het transformeren van bestaande gebouwen en hun gebruik, of het kiezen van duurzame en niet-vervuilende materialen zijn allemaal opties voor architecten, stedenbouwkundigen, ingenieurs en besluitvormers.
Het idee van een alternatief voor “volledig beton” is zeker niet nieuw. Bepaalde technieken, zoals de vaardigheden nodig voor het behoud van houten architectuur in Japan, ingeschreven als immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid, worden vandaag de dag nog steeds beoefend. Via initiatieven zoals het werelderfgoedprogramma voor aarden architectuur promoot en bewaart Unesco andere traditionele kennis, vooral in Afrika.
In de jaren vijftig beoefenden visionaire architecten al wat nog geen ‘duurzame architectuur’ werd genoemd, zoals Hassan Fathy en zijn dorp New Gourna in Luxor, ontworpen met lokale materialen. In het India van de jaren zestig vond Laurie Baker goedkope, milieuvriendelijke constructie uit.
Sindsdien vermenigvuldigen de innovaties zich: een houten toren in Noorwegen, het museum van morgen in Rio de Janeiro met zijn systemen voor zonne-energiecontrole en waterrecyclingsystemen, om er maar een paar te noemen.
Maar de klimaatcrisis spoort ons aan om verder en sneller te gaan, om een mondiaal architectuurmodel te creëren dat duurzamer en inclusiever is. Architectuur beperkt zich niet tot het ontwerpen van constructies in hout, steen of glas; het is de weerspiegeling van onze samenlevingen en van onze ambities om een betere wereld op te bouwen.
In een interview met de Courier zegt de Duits-Burkinaanse architect Diébédo Francis Kéré, winnaar van de Pritzker Architectuurprijs, dat hij “met de natuur wil werken en niet ertegen”. Wat als dit het parool van de beroepsgroep zou worden?
Audrey Azoulay
directeur-generaal van Unesco
