Begijnhoven

Brugge

tekst uit het boek Begijnhoven. Eeuwenoud. Eigentijds.

Reeds voor 1240 vestigde zich de allereerste gemeenschap op het domein De Wijngaard. In de 15e eeuw beleefde het begijnhof een bloeiperiode met 152 begijnen, die verdeeld waren over 11 conventen. in 1927 traden de laatste vier begijnen toe tot de communiteit Filles de l'Église, die de regel van Benedictus volgen. Ze waren dus geen begijnen meer, maar kloosterlingen.

In 1927 werd het begijnhof stadseigendom. Er is permanente bewoning door de zusters benedictinessen en 44 vrouwen die de huizen huren. Naast het Bezinningshuis De Wijngaard - een gastenhuis in het begijnhof voor allen die zoeken naar spirituele verdieping en rust - vind je er de Praktijk voor Zijnsgeörienteerde Levenskunst en het Shiatsu & Massagehuis. 

Dendermonde

tekst uit het boek Begijnhoven. Eeuwenoud. Eigentijds.

De stichting van het huidige Sint-Alexiusbegijnhof dateert van 1288. Het hof kende een grote bloei tussen de 14e en 16e eeuw. Zowel de Beeldenstorm als de Franse Revolutie brachten echter verwoesting en verval. Tussenin, in de 17e eeuw, kende het begijnhof een bloeiperiode met een 200-tal begijnen. Met het overlijden van grootjuffrouw Ernestine De Bruyne verdween in 1975 de laatste Dendermondse begijn. 

Vandaag de dag is het begijnhof eigendom van de vzw Begijnhof van Dendermonde, en heeft het voornamelijk een woonfunctie. De huizen worden verhuurd aan een lage prijs, waarbij er gestreefd wordt naar een mix van jong en oud. Verder worden een paar huizen verhuurd aan kunstenaars, bevat het begijnhof de Dendermondse foto- en diatheek, en is er een dagcentrum voor bejaarden.

• Cultuurkuur Begijnhof Dendermonde

Diest

tekst uit het boek Begijnhoven. Eeuwenoud. Eigentijds.

In de eerste helft van de 13e eeuw vestigden meerdere begijnen zich buiten de stadsvesten op een gebied waarop in 1253 het Diestse Sint-Catharina ten Velde begijnhof werd gesticht. Eind 17e eeuw kende het begijnhof zijn hoogtepunt met een 400-tal begijnen. Vanaf de achttiende eeuw daalde de belangstelling voor het begijnenleven, waarop uiteindelijk in 1928 de twee laatste begijnen het hof verlieten. 

De stad Diest en het OCMW zijn de huidige eigenaars van het begijnhof. Samen zorgen zij voor een hof vol leven: niet alleen bestaat de bewoning uit een mix van ouderen en jonge gezinnen, ook worden er huizen gebruikt als kunstatelier en worden er meerdere ruimten gebruikt voor evenementen. 

Gent: Sint-Amandsberg

tekst uit het boek Begijnhoven. Eeuwenoud. Eigentijds.

Dit begijnhof, ook wel het Sint-Elisabethbegijnhof of Nieuw Groot Begijnhof genoemd, werd tussen 1873 en 1875 gebouwd om de 700-tal begijnen die van het Oud Begijnhof moesten verhuizen op te vangen. Vanaf 1930 begon het aantal begijnen echter sterk af te nemen. De laatste grootjuffrouw, Josepha Goethals, stierf in 2003.

Vandaag de dag is het begijnhof eigendom van de vzw Begijnhof Sint-Elisabeth te Sint-Amandsberg. De huizen worden verhuurd aan een lage prijs en er is een mix aan bewoners. De conventen worden hoofdzakelijk ingevuld door sociaal-culturele initiatieven.

Gent: Ter Hoyen

tekst uit het boek Begijnhoven. Eeuwenoud. Eigentijds.

De stichting van het Onze-Lieve-Vrouw ter Hoyen, ook wel het Klein Begijnhof genoemd, situeert zich in de 13e eeuw. Doorheen de geschiedenis kende het begijnhof heel wat bedreigingen, van de Beeldenstorm over de Gentse Calvinistische Republiek tot de Franse overheersing. De grootste bloeiperiode kende het in de 17e eeuw. In 2005 stierf Hermina Hoogewijs, de laatste begijn die op het hof leefde. 

Het volledige begijnhof en de kerk zijn eigendom van de vzw Begijnhof Onze-Lieve-Vrouw ter Hoyen. De woongelegenheden zijn uitsluitend voor huisvesting, waarvan de helft sociale woningen zijn. 

Hoogstraten

tekst uit het boek Begijnhoven. Eeuwenoud. Eigentijds.

De oudste vermelding van het Onze-Lieve-Vrouw Begijnhof te Hoogstraten dateert van 1380. Na meermaals door brand geteisterd te zijn in de loop van de 16e eeuw, kende het begijnhof een grote bloei in de 17e eeuw. Omstreeks 1700 woonden er een 160-tal begijnen in het hof. De laatste begijn, Johanna van den Wijngaard, was 36 jaar grootjuffrouw en overleed in 1972.

Het begijnhof is stadseigendom en sinds 1992 voor 99 jaar in erfpacht gegeven aan de vzw Het Convent. Het begijnhof wordt uitsluitend gebruikt voor huisvesting van families. 

• Cultuurkuur Begijnhof Hoogstraten

Kortrijk

tekst uit het boek Begijnhoven. Eeuwenoud. Eigentijds.

Het Sint-Elisabethbegijnhof te Kortrijk werd opgericht in de eerste helft van de 13e eeuw. Het werd door de eeuwen heen meermaals door de Fransen verwoest, maar telkens weer heropgebouwd. De huidige gebouwen dateren van de 17e eeuw. In Kortrijk was er een beperking van het aantal begijnen, wat zorgde voor een selectie op basis van rijkdom. In de 17e eeuw bereikte het hof een hoogtepunt met een 120-tal begijnen. De laatste begijn van Kortrijk, Juffrouw Marcella Pattyn, overleed als allerlaatste begijn in de wereld in 2013.

Het begijnhof is eigendom van het OCMW Kortrijk. De woonfunctie primeert: de gebouwen worden voornamelijk verhuurd aan veertigplussers, en families met kinderen zijn niet toegestaan. Commerciële activiteiten en vrije beroepen zijn er echter wel mogelijk indien ze de sfeer van het begijnhof niet aantasten, wat maakt dat er onder meer een sfeervol koffiehuis en een begeleidingscentrum te vinden is.

Leuven

tekst uit het boek Begijnhoven. Eeuwenoud. Eigentijds.

Het Groot Begijnhof van Leuven werd gesticht vóór 1232. Rond 1700 leefden er een 300-tal begijnen. De laatste begijn, Julie Wielandt, overleed in 1988.

Op de kerk na is het begijnhof volledig eigendom van de KU Leuven, die het in 1962 kocht van het OCMW Leuven. De hoofdfunctie van het Leuvense Groot Begijnhof is die van woonerf voor tijdelijke huisvesting van leden van de universitaire gemeenschap. Gemiddeld wonen ongeveer 450 personen op het begijnhof.

Lier

tekst uit het boek Begijnhoven. Eeuwenoud. Eigentijds.

Opgericht in 1258 telde het hof rond 1400 een 300-tal begijnen. Verschillende malen werd het door brand geteisterd en beschadigd. De meeste huizen dateren uit de 17e en het begin van de 18e eeuw. De laatste begijn in Lier overleed in 1994.

Het grootste deel van het complex is eigendom van het OCMW van Lier, maar er zijn ook drie huizen privé-eigendom. De hoofdfunctie is wonen met normale tot sociale huishuren, maar er bevinden zich ook een filmclub en meerdere kantkringen. De grootste bekendheid ontving het begijnhof door auteur en schilder Felix Timmermans, die het begijnhof de bijnaam 'd'amandelboon van Lier' gaf.

Mechelen

tekst uit het boek Begijnhoven. Eeuwenoud. Eigentijds.

Het Groot Begijnhof te Mechelen, ook het Sint-Katelijne Begijnhof genoemd, werd in de 13e eeuw gesticht. In 1550 telde het begijnhof 95 conventen, waarschijnlijk bewoond door een 1500-tal begijnen. Door krijgsgeweld in de 16e eeuw werd het begijnhof meerdere keren gedeeltelijk of geheel vernield door brand. In 1993 overleed de laatste begijn, Melanie Van Campenhout. 

30 huizen zijn eigendom van de kerkfabriek Sint-Catheline, de anderen zijn privé-eigendom. Sinds 1998 is een duidelijke opwaardering van het begijnhof aan de gang: in de wintermaanden wordt er tijdelijke nachtopvang voorzien voor daklozen, in de kapel wordt de vzw Sjarabang gevestigd  - zij voorziet een brede waaier aan kunstactiviteiten- en in de voormalige infirmerie bevindt zich brouwerij Het Anker.

Sint-Truiden

tekst uit het boek Begijnhoven. Eeuwenoud. Eigentijds.

De stichting van het Sint-Agnesbegijnhof te Sint-Truiden wordt gesitueerd in het midden van de 13e eeuw. Tijdens de tweede helft van de 17e eeuw bewoonden een 200-tal begijnen het hof. In 1789 werd het onteigend en verkocht. Maria-Anna Odendael, de laatste begijn, overleed in 1860.

De meeste huizen zijn privébezit. Het woonzorgcentrum is eigendom van het OCMW en het publieke domein is eigendom van de stad. Ook zijn er kantoren en een klein restaurant terug te vinden. Dankzij haar goede akoestiek worden er regelmatig concerten in de kerk georganiseerd. Verder wordt ze benut voor tentoonstellingen en andere passende publieke manifestaties.

Tongeren

tekst uit het boek Begijnhoven. Eeuwenoud. Eigentijds.

In Tongeren waren er reeds begijnen aanwezig vóór 1239. Het begijnhof startte met twee begijnen, bloeide op in de 16e eeuw en kende een hoogtepunt rond het begin van de 18e eeuw met 305 begijnen en een honderdtal huizen. Na de Franse Revolutie werd het begijnhof gesloten en verloor het zijn gesloten karakter. De laatste begijn stierf in 1846. 

Geleidelijk aan kochten particulieren de huisjes van het begijnhof op en groeide het geheel uit tot een arbeiderswijk tijdens de industriële revolutie. Vandaag speelt de stad Tongeren een belangrijke rol in het beheer van de kerk, kapel, infirmerie en het openbaar domein. De overige huizen zijn in privébezit door een gemengd publiek. 

Turnhout

tekst uit het boek Begijnhoven. Eeuwenoud. Eigentijds.

Het Sint-Catharinabegijnhof werd vermoedelijk gesticht in de 13e eeuw. De 15e en 17e eeuw waren perioden van bloei: op het einde van de 17e eeuw woonden er een 360-tal begijnen. In 2002 overleed grootjuffrouw Joanna de Boer, de laatste begijn in Turnhout.

Zowel het begijnhof, de kerk en het openbaar domein zijn eigendom van het OCMW Turnhout. In het hof primeert de woonfunctie, al zijn er ook commerciële activiteiten toegestaan indien ze samengaan met de bewoning en geen overlast veroorzaken. Zo vind je in het begijnhof onder andere het Begijnhofmuseum, een ontmoetingscentrum en een afbeelding van De Bleekweide. 

• Cultuurkuur Begijnhof Turnhout