De UNESCO/Guillermo Cano Prijs voor Persvrijheid ter waarde van 27.500 euro wordt jaarlijks toegekend op aanbeveling van een onafhankelijke jury bestaande uit journalisten vanuit de ganse wereld om een persoon, organisatie of instelling te eren die zich op een bijzondere manier inzet voor de bevordering en/of verdediging van de persvrijheid. De prijs draagt de naam van de Colombiaanse journalist Guillermo Cano die werd vermoord omdat hij de praktijken van de drugsbaronnen in zijn land openlijk aanklaagde. Kandidaten voor de prijs worden genomineerd door regionale en internationale organisaties die zich inzetten voor de vrije meningsuiting. De prijs zal worden uitgereikt tijdens een ceremonie in Manilla (Filippijnen) op 3 mei ter viering van de Werelddag van de Persvrijheid.
Onder druk
Dit jaar gaat de prijs naar Geoffrey Nyarota die zich reeds jarenlang inzet voor de persvrijheid in Zimbabwe en daardoor onder constante druk staat. Juryvoorzitter Oliver Clarke: "Ik ben bijzonder verheugd dat de jury iemand uit Afrika koos. In het licht van de verkiezingen in maart in Zimbabwe is een actieve en onafhankelijke pers in Zimbabwe uiterst belangrijk: de kiezers hebben immers het recht te weten wat er gebeurt in het land. We hopen dat Mr. Nyarota naar Manilla zal kunnen komen en dat Mr. U Win Tin, de laureaat van 2001 die al sinds 1989 gevangen zit in Myanmar, spoedig zal vrijkomen en eveneens aanwezig zal kunnen zijn."
Geoffrey Nyarota (50) staat bekend om zijn tomeloze inzet voor het blootleggen van corruptie en wantoestanden onder de leden van de regering en de administratie in zijn land. Zijn ijver leverde hem verschillende arrestaties en doodsbedreigingen op en zijn krant was al twee keer het doelwit van een bomaanslag. Momenteel lopen er vier rechtszaken wegens laster en eerroof tegen hem, aangespannen door ambtenaren die hij van corruptie beschuldigd.
Vervolging
Nyarota werkt in moeilijke omstandigheden. De regering van president Robert Mugabe is al herhaaldelijk bekritiseerd wegens haar pogingen om de pers te muilkorven. Minister van Informatie Jonathan Moyo zei zelfs eerder dit jaar tegen een reporter van de Daily News: "We gaan ons nu ook richten op individuele journalisten."
In een dergelijke sfeer van vervolging en pesterij jegens onafhankelijke media, betaalde Nyarota een zware tol voor zijn professionele overtuiging. In 1983 verloor hij zijn job bij The Chronicle in Bulawayo -indertijd een van de weinige kranten die aandacht besteedden aan regeringscorruptie- omdat hij het "Willowgate" schandaal aan de oppervlakte bracht dat leidde tot het ontslag van vijf ministers. Volgens de leiding van de krant werd hij ontslagen voor "zijn eigen veiligheid". In 1991 ging hij aan de slag als uitgever van de wekelijkse Financial Gazette maar na een dispuut over inhoudelijke controle werd hij de laan uitgestuurd. Hij sloot zich aan bij de Nordic School of Journalism in Maputo (Mozambique) en gaf les in verschillende Zuid-Afrikaanse landen vooraleer in 1998 terug te keren naar Zimbabwe om de Associated Newspaper of Zimbabwe op te richten, en in 1999 de Daily News.
Doodsbedreigingen en aanslagen
In haar korte bestaan kwam de Daily News het meest onder vuur te liggen voor haar verslaggeving over de bezetting van de door blanken gerunde boerderijen door oorlogsveteranen die aangemoedigd werden door de machthebbende ZANU-PF partij. Nyarota werd gearresteerd omdat hij het gebruik van politievoertuigen tijdens de plunderingen openlijk verwierp. Zijn kritiek op de gebeurtenissen was een van de redenen voor de verliezen die de partij leed tijdens de stembusgang van mei 2000. Op 18 april van dat jaar ontving de journalist een brief met een doodsbedreiging. Drie dagen later werd een bomaanslag gepleegd tegen het kantoor van de Daily News. Een week later waarschuwde een telefoontje vanuit het ZANU-PK hoofdkwartier voor een bom in de lokalen van de krant. Vier maanden later verklaarde een man dat hij door de veiligheidsdiensten onder de arm was genomen om Nyarota te vermoorden.
In januari 2001 ontplofte een bom in de drukkerij van de Daily News in Harare, maar desondanks miste de krant tot nu toe geen enkele editie. Inmiddels groeide het dagblad uit tot de best verkopende krant van het land, met een oplage die deze van de door de regering gecontroleerde Herald ver overschrijdt.
De eerdere winnaars van Prijs voor Persvrijheid zijn: U Win Tin (Myanmar), 2001; Nizar Nayyouf (Syrië), 2000; Jesus Blancornelas (Mexico), 1999; Christina Anyanwu (Nigeria), 1998; en Gao Yu (China), 1997.
