Geweld op basis van geslacht in scholen heeft een vernietigende impact op de onderwijskansen van miljoenen meisjes over de hele wereld volgens een policy paper van het Education for All Global Monitoring Report, Unesco en het United Nations Girls Education Initiative (UNGEI).
Strategie vereist
"Sinds de grote vrouwenrechtenconferentie in Peking, twintig jaar geleden, is er meer aandacht en actie voor het uitbannen van geweld op basis van geslacht. Maar geweld tegen meisjes op school bleef grotendeels onzichtbaar," zegt Nora Fyles, hoofd van het UNGEI Secretariaat. "Het uitbannen van geweld op basis van geslacht op school mag niet aan het toeval worden overgelaten. Nationale overheden moeten samenwerken met het middenveld en andere partners om kinderen te beschermen en daders te straffen, anders is inclusief, kwaliteitsvol onderwijs voor iedereen onmogelijk."
Onder geweld op basis van geslacht op school verstaan we beledigingen en seksuele aanranding, seksueel misbruik, lijfstraffen en pesten die kunnen leiden tot absenteïsme, slechte leerresultaten, schoolverlaten, laag zelfbeeld, depressie, zwangerschap en seksueel overdraagbare besmettingen zoals hiv. Dit alles is nefast voor het leren en het welzijn van kinderen en jongeren.
Tekort aan onderzoek
De schaal en de impact van het probleem is moeilijk in te schatten, daarvoor zijn er te weinig data en vergelijkende studies. Het ontbreekt ook aan een eenduidige benadering om het probleem in kaart te brengen.
"Het staat buiten kijf dat geweld op basis van geslacht een gevaarlijke leeromgeving creëert voor kinderen overal ter wereld, in het bijzonder voor tienermeisjes," zegt Irina Bokova, directeur-generaal van Unesco. "Scholen moeten veilige plekken zijn voor jonge mensen. Dit is des te meer van belang in arme en door conflicten getroffen landen. Het is van essentieel belang dat de internationale gemeenschap samenwerkt om een meer inzicht te krijgen in de omvang en de impact van het probleem. Vervolgens moet er een beleid worden ontwikkeld om het fenomeen de wereld uit te helpen. Dit moet aan bod komen in de nieuwe ontwikkelingsdoelen voor na 2015."
Wereldwijd probleem
Cijfers tonen dat 10% van de adolescente meisjes in lage en midden inkomens landen te maken kregen met gedwongen seksueel verkeer of andere seksuele handelingen in het voorbije jaar. Uit een nationale studie in Zuid-Afrika blijkt dat bijna 8% van alle middelbare schoolmeisjes reeds het slachtoffer werd van ernstige seksuele aanranding of verkrachting op school.
Geweld op basis van geslacht is allesbehalve een probleem van arme landen alleen. Het is een wereldwijd fenomeen. Een onderzoek in Nederland toonde aan dat 27% van de studenten seksueel was lastiggevallen door schoolpersoneel.
Vooral meisjes worden het slachtoffer van geweld op basis van geslacht maar ook jongens zijn er niet immuun voor.
Pestgedrag is een van de meest gedocumenteerde vormen van geweld op school. Naar schatting 246 miljoen jongens en meisjes worden jaarlijks het slachtoffer van scheldpartijen.
Chronische armoede, conflicten en crisissituaties, onstabiele leefomstandigheden en discriminatie op basis van seksuele voorkeur, handicap of etniciteit zijn allemaal factoren die het risico op geweld op basis van slacht verhogen.
Vier voorstellen
De organisaties die de policy paper opstelden doen vier concrete voorstellen om het probleem het hoofd te bieden:
- Het opnemen van preventie, bescherming en verantwoordingsmechanismen met betrekking tot geweld op basis van geslacht op school in nationale beleids- en actieplannen van de overheid.
- Het opvoeren van het onderzoek en de monitoring van geweld op basis van geslacht op school zodat meer bekend wordt over de impact op de leerkansen van jongeren en over de factoren die het risico op dergelijk geweld vergroten - en dit binnen verschillende landen en contexten.
- Meer samenwerking organiseren tussen leerkrachten, gezondheidswerkers, politie, lokale gemeenschappen, religieuze leiders en het middenveld - op lokaal en nationaal niveau - om programma's in te voeren die geweld op basis van geslacht op school bestrijden.
- Geweld op basis van geslacht op school erkennen als een essentieel onderdeel van het bereiken van gendergelijkheid in het onderwijs in het kader van de post-2015 doelstellingen voor duurzame ontwikkeling.
Meer policy papers met betrekking tot de internationale onderwijsagenda