Tijdens een ontmoeting met Unesco-directeur-generaal Audrey Azoulay op het hoofdkantoor van de Organisatie in Parijs op 30 augustus 2022, kondigde Oleksandr Tkachenko, de Oekraïense minister van Cultuur en Informatie, aan dat zijn land zal vragen om Odessa in te schrijven op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Van haar kant zal de Organisatie nieuwe maatregelen nemen om het Oekraïense culturele erfgoed te beschermen, met name in Odessa en L'viv.
Sinds het begin van de oorlog heeft Unesco noodmaatregelen genomen in Oekraïne. De Organisatie heeft tot nu toe bijna 7 miljoen dollar gemobiliseerd, tal van subsidies in natura verstrekt en haar experts beschikbaar gesteld om professionals ter plaatse te adviseren.
Dinsdag hielden Azoulay, directeur-generaal van Unesco, Oleksandr Tkachenko, Oekraïens minister van Cultuur en Informatie, en Ernesto Ottone, adjunct-directeur-generaal voor Cultuur van Unesco een werkvergadering in Parijs.
Nominatie van Odessa als (bedreigd) werelderfgoed
Oleksandr Tkachenko kondigde het besluit van Oekraïne aan om het historische centrum van Odessa te nomineren voor inschrijving op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Deze plek, die nationaal erkend en beschermd is, ligt op slechts enkele tientallen kilometers van de frontlinie en is al door artillerievuur getroffen. Op 24 juli 2022 werd een deel van het grote glazen dak en de ramen van het Museum voor Schone Kunsten van Odessa, ingehuldigd in 1899, vernietigd.
Op verzoek van Oekraïne heeft Unesco al internationale experts aangesproken om het land technische ondersteuning te bieden, zodat de nominatie met spoed kan worden onderzocht door het Werelderfgoedcomité van Unesco, met het oog op inschrijving op de Werelderfgoedlijst en op de Lijst van het Bedreigd Werelderfgoed.
Het Werelderfgoedcomité zal ook de raad krijgen om de werelderfgoedsites Kiev en L'viv toe te voegen aan de Lijst van het Bedreigd Werelderfgoed.
Noodmaatregelen op het terrein
Parallel aan deze stappen en rekening houdend met de nieuwe behoeften van professionals op het terrein, kondigde de directeur-generaal van Unesco bijkomende steun aan voor Odessa, door:
- Financiering om de schade te herstellen die sinds het begin van de oorlog aan het Odessa Museum voor Schone Kunsten en het Odessa Museum van Moderne Kunst is toegebracht, en om de aanwerving van extra personeel te financieren dat zich toelegt op de bescherming van collecties.
- Ondersteuning van de digitalisering van ten minste 1.000 kunstwerken in Odessa en de documentaire collectie van het Staatsarchief van Odessa, door middel van de levering van geschikte hardware.
- Nieuwe apparatuur voor de regionale administratie van Odessa voor de bescherming van culturele eigendommen ter plaatse: beschermende panelen, zandzakken, brandblussers, brandwerende stoffen en gasmaskers zullen worden geleverd aan de ministeries van Cultuur, Religie en Bescherming van het Bouwkundig Erfgoed. Ze zorgen ervoor dat het herstel van openbare monumenten en sculpturen, dat sinds het begin van de oorlog aan de gang is, kan worden voortgezet.
Om het herstel van de Oekraïense culturele sector te stimuleren, bood de directeur-generaal van Unesco ook steun aan voor de oprichting van een cultureel centrum in L'viv, zoals gevraagd door de burgemeester van de stad. Het zou een plek zijn voor artiesten om elkaar te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen, en er zouden trainingsprogramma's, verschillende activiteiten en evenementen worden georganiseerd. Er is al een budget van 1,5 miljoen dollar voorzien om de openings- en operationele kosten over meerdere maanden te financieren.
Daarnaast besloot de directeur-generaal van Unesco om een verbindingsofficier in Kiev in te zetten om de verschillende acties te coördineren. De officier zal een aanvulling zijn op het team van lokale experts dat al op het terrein werkt.
