Unesco Vlaanderen

Unesco leidt wereldwijde dialoog om de betrouwbaarheid van informatie op sociale media te verbeteren

Gepubliceerd op 07/02/2023 door Unesco Platform Vlaanderen

Unesco lanceerde een wereldwijde dialoog om richtlijnen uit te werken voor het reguleren van digitale platformen, om desinformatie en haatspraak te bestrijden en om de vrijheid van meningsuiting en de mensenrechten te beschermen. Er komt een internationale conferentie van 21 tot 23 februari op het hoofdkantoor van de Organisatie in Parijs. De uitkomst ervan zal medio 2023 resulteren in een reeks globale richtlijnen voor overheden, regelgevende instanties en digitale bedrijven.

“De roep komt nu luid en duidelijk van alle kanten. Het is tijd om een van de bepalende vragen van onze tijd aan te pakken, met implicaties voor democratie en mensenrechten wereldwijd: de uitdaging om landen te ondersteunen bij het ontwikkelen van beginselen en regels voor digitale platformen, zodat ze vrijheid van meningsuiting beschermen en nauwkeurige en betrouwbare informatie verspreiden,” aldus Audrey Azoulay, directeur-generaal van Unesco.

Een gebrekkig businessmodel

Sociale media en andere digitale platformen hebben mensen over de hele wereld in staat gesteld om te communiceren, informatie te delen en hun samenlevingen te transformeren. Maar in toenemende mate zijn deze platformen ook broedplaatsen voor desinformatie, haatspraak en complottheorieën. Die speelden een rol bij geweld, opstand, verstoorde verkiezingen en machtsoverdrachten in tal van landen. Daarom is het monitoren en modereren van inhoud zo belangrijk.

Studies tonen aan dat betrokkenheid vaak koste wat het kost prioriteit krijgt. Dit leidt ertoe dat algoritmen de voorkeur geven aan de meest controversiële inhoud, omdat deze de meeste reacties uitlokt. Nochtans is er bewijs dat deze inhoud de structuur van onze samenlevingen kan beschadigen, wantrouwen kan zaaien, extremisme kan helpen groeien en fundamentele mensenrechten kan ondermijnen. Er lijken enorme onevenwichtigheden te bestaan tussen regio's en talen, met moderatiemiddelen die soms worden verdeeld op basis van financiële of politieke belangen. Vaak wordt ook veel te laat ingegrepen, bijvoorbeeld als reactie op publieke verontwaardiging nadat er al geweld is gepleegd of verkiezingsinmenging heeft plaatsgevonden.

Mondiale vraagstukken vragen om mondiale richtlijnen

Veel landen werken aan regelgeving om deze problemen aan te pakken, maar tot nu toe was dit ongecoördineerd en versnipperd, waarbij sommige landen duidelijk niet in overeenstemming waren met de internationale normen inzake vrijheid van meningsuiting. Gezien de wereldwijde dominantie van een beperkt aantal spelers, is de behoefte aan een consistente wereldwijde aanpak nog nooit zo urgent geweest als nu.

Als agentschap van de Verenigde Naties voor communicatie- en informatiekwesties leidt Unesco wereldwijd overleg over dit onderwerp, waarbij regeringen, regelgevende instanties, digitale bedrijven, de academische wereld, het maatschappelijk middenveld en VN-agentschappen betrokken zijn. Deze wereldwijde dialoog zal uitmonden in wat wordt beschouwd als de eerste wereldwijde conferentie die specifiek gericht is op begeleiding voor de regulering van digitale platformen, van 21 tot 23 februari 2023.

Unesco-experts zullen met de uitkomst van de conferentie aan de slag gaan om het eerste ontwerp van richtlijnen aan te passen. Vervolgens komen er consultatierondes bij verschillende belanghebbenden om tegen halverwege 2023 een eerste reeks globale richtlijnen klaar te hebben. Ze zullen worden gebruikt door regeringen, regelgevers, digitale bedrijven en andere groepen om waar nodig beleid en instrumenten te implementeren die zijn afgestemd op internationale mensenrechtennormen.

Het initiatief van Unesco beantwoordt aan de oproep van de secretaris-generaal van de VN in Our Common Agenda om iets te doen aan de verspreiding van desinformatie en de ontkenning van wetenschappelijk vastgestelde feiten die “een existentieel risico voor de mensheid” vormen.