Zo'n 70% van de wetenschappelijke publicaties zit achter betaalmuren. In de afgelopen twee jaar is dit aandeel echter gedaald tot ongeveer 30% voor publicaties specifiek over Covid-19. Dit laat zien dat wetenschap opener kan.
Voor het eerst een universele definitie
Tot op heden was er geen universele definitie van Open Science en bestonden er alleen standaarden op regionaal, nationaal of institutioneel niveau. Door de aanbeveling aan te nemen, hebben 193 landen afgesproken zich te houden aan gemeenschappelijke normen voor Open Science. Door zich achter een reeks gedeelde waarden en principes te scharen, hebben ze een gemeenschappelijk stappenplan aangenomen.
Met haar mandaat voor wetenschappen stimuleert Unesco op mondiaal niveau de verschuiving naar Open Science en zorgt ze ervoor dat het echt bijdraagt aan het overbruggen van de kennis- en technologiekloven tussen en binnen landen.
Mensenrecht op wetenschappelijke vooruitgang
Open Science kan een krachtig instrument zijn om ongelijkheden tussen en binnen landen te verminderen en het mensenrecht op wetenschappelijke vooruitgang te bevorderen, zoals bepaald in artikel 27 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Met deze aanbeveling hebben de lidstaten de cultuur en de praktijk van Open Science omarmd en zijn zij overeengekomen om elke vier jaar verslag uit te brengen over hun vorderingen.
De aanbeveling roept de lidstaten op om regionale en internationale financieringsmechanismen voor Open Science op te zetten en ervoor te zorgen dat al het door de overheid gefinancierde onderzoek de beginselen en kernwaarden van Open Science respecteert.
In de aanbeveling worden de lidstaten opgeroepen te investeren in infrastructuur voor Open Science en een kader te ontwikkelen waarin de vereiste vaardigheden en competenties worden uiteengezet voor degenen die aan Open Science willen deelnemen. Tot deze stakeholders behoren onderzoekers uit verschillende disciplines en in verschillende stadia van hun loopbaan.
Prioriteiten voor meer Open Science
De lidstaten worden aangemoedigd om bij de uitvoering van de aanbeveling prioriteit te geven aan zeven aandachtspunten:
- het bevorderen van een gemeenschappelijk begrip van Open Science en de bijbehorende voordelen en uitdagingen, evenals de diverse paden naar Open Science;
- het ontwikkelen van een stimulerende beleidsomgeving voor Open Science;
- investeren in infrastructuur en diensten die bijdragen aan Open Science;
- investeren in opleiding, onderwijs, digitale geletterdheid en capaciteitsopbouw, om onderzoekers en andere belanghebbenden in staat te stellen deel te nemen aan Open Science;
- het bevorderen van een cultuur van Open Science en het op elkaar afstemmen van stimulanzen voor Open Science;
- het bevorderen van innovatieve benaderingen van Open Science in verschillende stadia van het wetenschappelijke proces; en
- het bevorderen van internationale samenwerking met meerdere belanghebbenden in de context van Open Science met het oog op het verkleinen van digitale, technologische en kennislacunes.
