Unesco Vlaanderen

UNESCO wil dat scheepswrak HMS Victory bewaard blijft

Gepubliceerd op 05/02/2009 door Unesco Platform Vlaanderen

UNESCO wil dat er maatregelen genomen worden om het Britse scheepswrak van de HMS Victory, een oorlogsschip dat in 1744 verging, te beschermen. De Organisatie doet die oproep nu een Amerikaans commercieel bedrijf dat aan diepzeeonderzoek doet, het wrak heeft gelokaliseerd. Ze wijst daarbij op het historisch belang van de vondst en op de Conventie ter bescherming van het cultureel erfgoed onder water die sinds januari 2009 van kracht is.

"Ik ben verheugd dat zulk een uitzonderlijk voorbeeld van onderwatererfgoed is teruggevonden. De culturele en historische waarde ervan is aanzienlijk," zo liet Koïchiro Matsuura, directeur-generaal van UNESCO, optekenen. "In de geest van de conventie die UNESCO in 2001 aannam, vertrouw ik erop dat alle betrokken partijen het nodige zullen doen opdat dit belangrijke overblijfsel van de Britse maritieme geschiedenis gevrijwaard wordt, de gepaste aandacht krijgt en niet gebruikt wordt voor commercieel gewin."

Het Amerikaanse bedrijf Odyssey Marine Exploration maakte op 2 februari 2009 bekend dat het het wrak van de HMS Victory heeft gevonden nabij de Kanaaleilanden waar het schip in 1744 zonk tijdens een storm. Er waren geen overlevenden onder de naar schatting duizend opvarenden. Naast menselijke resten bevat het wrak een aantal bronzen kanonnen, historische artefacten en een aanzienlijke lading goud.

In 2007 vond hetzelfde bedrijf een scheepswrak van Spaanse origine dat een grote zilverschat aan boord had. Er lopen nog steeds gerechtelijke procedures over de kwestie. De Spaanse overheid werd niet geraadpleegd naar aanleiding van de berging. Spanje claimt het wrak en roept de onschendbaarheid van zijn archeologische sites in.

UNESCO's Conventie ter bescherming van het cultureel erfgoed onder water die sinds 2 januari 2009 officieel van kracht is, is door 22 landen geratificeerd. Het Verenigd Koninkrijk behoort er niet toe maar liet eerder wel al weten bereid te zijn om te handelen in overeenstemming met het annex van de conventie dat ethische en wetenschappelijke regels opsomt voor de activiteiten op en om archeologische sites onder water. Deze regels hebben een breed draagvlak onder archeologen.

De conventie streeft naar een betere bescherming van onder water liggende scheepswrakken en ruïnes. Met dit internationaal verdrag wil de internationale gemeenschap reageren op toenemende plunderingen en vernielingen van onder water gelegen cultureel erfgoed dat steeds meer schattenjagers lokt.

De conventie is gebaseerd op vier principes: de verplichting om cultureel erfgoed onder water te beschermen; een sterke voorkeur voor in situ (dus onder water) bescherming; een verbod op commerciële uitbating van dergelijk erfgoed; samenwerking tussen landen ter bescherming van dit erfgoed, ter bevordering van opleidingen inzake onderwaterarcheologie, en ter sensibilisering voor het belang van gezonken erfgoed. De conventie speelt geen rechter bij betwistingen over de eigendom van erfgoed onder water en komt ook niet in het vaarwater van de jurisdictie of soevereiniteit van landen.