Unesco Vlaanderen

The Unesco Courier oktober-december 2023

Gepubliceerd op 18/10/2023 door Unesco Platform Vlaanderen

The Unesco Courier focust op de impact van kunstmatige intelligentie op het onderwijs. Stefania Giannini, adjunct-directeur-generaal voor Onderwijs van Unesco, geeft de aftrap.

Sinds ChatGPT eind 2022 generatieve kunstmatige intelligentie onder het publieke bewustzijn bracht, hebben veel journalisten en ministers van Onderwijs mij gevraagd: “Is digitale technologie een goede of een slechte zaak voor het onderwijs?”

Het antwoord is ingewikkeld. Technologische verandering is onvermijdelijk: zeshonderd jaar geleden bracht de gedrukte pers een revolutie teweeg in de manier waarop we kennis overdroegen. Radio, televisie, computers, internet en sociale media openden nieuwe perspectieven voor het onderwijs, maar waren ook een bron van zorg. Elke verstoring moet zorgvuldig worden geëvalueerd om ervoor te zorgen dat leraren en leerlingen er voordeel uit halen.

Digitale technologie biedt reële kansen. Het kan helpen de meest gemarginaliseerde leerlingen, mensen met een handicap of mensen uit taalkundige en culturele minderheidsgemeenschappen te bereiken. Het kan het aanbod van meer gepersonaliseerd leren vergemakkelijken en flexibelere schoolsystemen mogelijk maken. En het kan worden gebruikt om grenzen van plaats en tijd te overwinnen om meeslepende leerervaringen te creëren.

Er zijn echter ook gevaren. Digitale armoede wordt met elke nieuwe technologie erger. Maar liefst 31 procent van de studenten wereldwijd had tijdens de Covid-19-pandemie geen toegang tot online leren. De verspreiding van desinformatie en haatzaaiende uitlatingen neemt toe en onlinebronnen negeren 95 procent van de levende menselijke talen. Generatieve AI, met de kracht om menselijke capaciteiten te imiteren om tekst, afbeeldingen, video’s, muziek en softwarecodes te produceren, dwingt ons zelfs om het unieke karakter van menselijke intelligentie te herdefiniëren, met verstrekkende gevolgen voor wat, hoe en zelfs waarom we leren.

We moeten niet alleen kijken naar wat er vandaag met deze technologieën gebeurt, maar onszelf ook twintig of dertig jaar in de toekomst projecteren. Hoe vinden we een evenwicht tussen de noodzaak om jonge mensen klaar te stomen voor een mens-machinemaatschappij, zonder de menselijke geest te ondermijnen als we bepaalde cognitieve functies uitbesteden? We kunnen het ons niet veroorloven om op een hele generatie te experimenteren.

Digitale innovaties kunnen – en moeten – worden ontworpen om de menselijke keuzevrijheid te beschermen. Dit is de reden waarom Unesco aandringt op voorzichtigheid en pleit voor regelgeving, lerarenopleidingen en curricula om onze leerlingen en onderwijssystemen te beschermen. Zoals ons Global Monitoring Education Report 2023 concludeerde: Sommige technologie ondersteunt sommige leerprocessen in sommige contexten. En technologie mag nooit de goed opgeleide, menselijke leraren vervangen die hun leerlingen begeleiden in hun holistische ontwikkeling, als individu en als lid van de samenleving. Om de belofte van digitale kansen voor iedereen waar te maken, moeten we de technologie in het onderwijs op onze voorwaarden sturen, waarbij we ons laten leiden door de principes van inclusiviteit, gelijkheid, kwaliteit en toegankelijkheid.

Stefania Giannini
adjunct-directeur-generaal voor Onderwijs van Unesco