In 2015 hebben de lidstaten van Unesco, waaronder België, de ‘Recommendation on Adult Learning and Education’ opgesteld. Hiermee zijn op internationaal niveau afspraken gemaakt om de kwaliteit van het volwassenenonderwijs te garanderen. Naar aanleiding van deze aanbeveling heeft de Unesco-Leerstoel Volwasseneneducatie van de Vrije Universiteit Brussel samen met de Vlaamse Unesco Commissie een advies geschreven. Het advies gaat in op de vraag in hoeverre de afspraken zijn nagekomen. Centraal staat wat men kan behouden en wat men kan optimaliseren. In het advies “Naar een optimale infrastructuur voor volwassenenonderwijs in Vlaanderen” worden vijf aanbevelingen naar voor geschoven.
In het advies wordt vastgesteld dat er in Vlaanderen een krachtige infrastructuur voor volwassenenonderwijs is ontwikkeld. In samenspel met het werkveld is nagegaan hoe die infrastructuur inhoudelijk nog meer gesensibiliseerd kan worden en nog sterker kan aansluiten op de behoeften en mogelijkheden van het werkveld, zodat het volwassenenonderwijs nieuwe impulsen krijgt en nog responsiever wordt in het licht van actuele ontwikkelingen.
De Vlaamse Unesco Commissie roept met dit advies beleidsmakers en betrokken actoren in Vlaanderen op om Unesco's beleidskader in de praktijk te brengen, met oog voor de volgende vijf aanbevelingen:
- Flexibiliseer aanbod en groepsgrootte. Ondanks dat in Vlaanderen een grote groep volwassenen in de basiseducatie en het secundair volwassenenonderwijs wordt bereikt, lijken er kansen te liggen voor een betere realisatie van het inhoudelijk aanbod en een groter bereik van cursisten. Er lijkt iets meer aandacht uit te gaan naar aanbod van NT2 en minder naar onder andere NT1 en doorgeleiding naar het beroepsonderwijs om uiteindelijk een baan te kunnen vinden. Advies is om de financieringssystematiek te heroverwegen en mogelijkheden op basis van onder andere de kaders van ‘Edusprong’ te verkennen om het aanbod te flexibiliseren en een kleinere groepsgrootte toe te staan. Dit sluit aan bij de recente aanbevelingen van de Onderwijsinspectie Vlaamse Overheid, waarin men aanbeveelt de centra de ruimte te geven om zich opnieuw te focussen op strategisch beleid en op de agogische didactische kernprocessen (Onderwijsinspectie Vlaamse Overheid, 2021).
- Investeer in werving en toeleiding. Een meerderheid vindt dat door de huidige beleidsvoorwaarden de werving niet goed kan worden gerealiseerd. Een landelijke campagne en een duurzame samenwerking met externe partijen waaronder de toeleiders zou de werving ten goede kunnen komen. Daarnaast zou de werving gefinancierd moeten worden. Ook deze aanbeveling wordt ondersteund door de recente aanbevelingen van de Onderwijsinspectie Vlaamse Overheid, waarin wordt aangegeven meer ruimte te maken voor toeleiding en werving en een betere onderlinge doorverwijzing tussen CBE en CVO te stimuleren (Onderwijsinspectie Vlaamse Overheid, 2021).
- Investeer in inhoudelijke coördinatie en samenwerking. In vergelijking met andere landen lijkt België (inclusief Vlaanderen) een redelijk budget voor volwassenenonderwijs vrij te maken. Desondanks lijkt de huidige regelgeving er voor te zorgen dat er niet voldoende mogelijkheden zijn om een inhoudelijk plan te coördineren en trajecten te ontwikkelen en te borgen. Verken de mogelijkheden om deze coördinatie te financieren. Dit geldt ook voor de coördinatie en begeleiding van de samenwerking tussen essentiële partners als CBE, CVO, VDAB, lager onderwijs en secundair onderwijs. Dan zou die samenwerking beter geregeld en indien nodig vastgelegd kunnen worden. Vergelijkbaar zijn de recente aanbevelingen van de Onderwijsinspectie Vlaamse Overheid (2021), waarin men aanbeveelt de centra de ruimte te geven om zich opnieuw te focussen op organisatorische kernprocessen en blijvend samenwerkingsverbanden te versterken (Onderwijsinspectie Vlaamse Overheid, 2021).
- Heroverweeg de beoordelingssystematiek. Ook de beoordelingssystematiek om in kaart te brengen of doelen behaald zijn en een bepaalde impact is gerealiseerd, lijkt niet optimaal te zijn. Voor een optimale verantwoording zou het wenselijk zijn om de impact te meten en te benoemen en daarbij ook aandacht te hebben voor sociale inclusie en de inspanningen van de cursisten. Minder administratieve last, samenwerking met en erkenning door partners in het werkveld zouden hierbij ondersteunend kunnen zijn. Ook dit sluit aan bij de recente aanbevelingen van de Onderwijsinspectie Vlaamse Overheid (2021) om accurate data in kaart te brengen en te meten en dit als basis te gebruiken voor een evidence informed beleid.
- Professionalisering en nascholing. Zowel de opleiding als de nascholing van beroepskrachten in het volwassenenonderwijs kan geoptimaliseerd worden. Meer budget, aandacht voor het volwassenenonderwijs en de basisvaardigheden in de huidige lerarenopleiding en een kwalitatief goed nascholingsaanbod kunnen ervoor zorgen dat er voldoende mogelijkheden zijn om de kwaliteit van beroepskrachten duurzaam te waarborgen. Daarnaast zou ruimte voor vervanging van de leraar gedurende de nascholing hierbij wenselijk zijn. Ook dit advies sluit aan bij de aanbeveling van de Onderwijsinspectie Vlaamse Overheid.
Lees verder onder de foto's
