Unesco Vlaanderen

Er is onvoldoende georganiseerde zorg voor zeer jonge kinderen zegt UNESCO

Gepubliceerd op 26/10/2006 door Unesco Platform Vlaanderen

Tijdens het Wereldonderwijsforum van Dakar (Senegal) in 2000, stelde de internationale gemeenschap onder de noemer Onderwijs voor Allen of Education for All, zes doelen voorop die verwezenlijkt moeten worden om tegen 2015 te kunnen spreken van universeel, kwalitatief basisonderwijs. De UNESCO kreeg de opdracht om de inspanningen voor Onderwijs voor Allen wereldwijd in goede banen te leiden. Jaarlijks publiceert de Organisatie een tussentijds rapport met een overzicht van de geboekte resultaten en aanbevelingen om beter te doen - het Education for All Global Monitoring Report.

Tussenstand

De jongste editie van het tussentijds rapport over Onderwijs voor Allen staat in het teken van de zorg voor zeer jonge kinderen en het kleuteronderwijs. Daarmee worden programma's bedoeld voor kinderen die de schoolleeftijd voor basisonderwijs nog niet bereikt hebben. Blijkt dat, onder de ontwikkelingslanden, Latijns-Amerika en de Caraïben op dit vlak goed scoren. Maar ondanks de positieve invloed ervan op de verdere ontwikkeling en het welzijn van kinderen, wordt deze tak van het onderwijs in veel regio's over het hoofd gezien. Wereldwijd organiseren meer dan de helft van de landen geen specifieke zorg of educatie voor kinderen jonger dan drie jaar.

Het nieuwe rapport besteedt eveneens aandacht aan hoe dicht of ver we van de vijf andere onderwijsdoelen verwijderd zijn. Zo blijkt dat het aantal inschrijvingen, zowel voor jongens als voor meisjes, gestegen is en dat er meer donorhulp voor onderwijs is. Dit laatste geeft echter niet overal een impuls aan het onderwijs omdat verschillende landen hun onderwijsbestedingen terugschroefden.

Investering met hoog rendement

"Programma's die zorg bieden voor zeer jonge kinderen, leggen een stevige basis en leveren een hoog rendement op," zegt Nicholas Burnett, verantwoordelijke voor het rapport. "Elk jaar sterven er in ontwikkelingslanden meer dan 10 miljoen kinderen tengevolge van ziektes die voorkomen kunnen worden. Programma's die voeding, vaccinatie, gezondheid, hygiëne, zorg en educatie combineren, kunnen daar verandering in brengen. Bovendien halen de kinderen die ervan konden genieten, later ook betere resultaten op school. En toch blijven de kinderen die er het meest baat bij zouden hebben, er nog al te vaak van verstoken."

Verschillende studies bevestigen de waarde van zorgprogramma's voor zeer jonge kinderen en het kleuteronderwijs. Een van de bekendste is het Amerikaanse High/Scope Perry Preschool Program. Arme, zwarte kinderen die naar de kleuterschool in Ypsilanti (Michigan) gingen, werden een aantal jaar van nabij gevolgd. Daarna werden ze nog verschillende keren, tot hun veertigste, geëvalueerd. In vergelijking met kinderen met eenzelfde achtergrond die geen kleuteronderwijs genoten, vertoonden ze een hoger gemiddeld IQ op vijfjarige leeftijd, maakte een groter percentage (65% tegenover 45%) van hen de middelbare school af en verdienen ze nu meer geld (60% van hen verdient meer dan 20.000 dollar per jaar, tegenover 40% van zij die het programma niet volgden).

Andere studies die in het rapport aan bod komen, tonen bijvoorbeeld aan dat hoe meer kinderen in Afrika kleuteronderwijs volgen, des te minder er in het basisonderwijs een jaar moeten overdoen en des te meer er het basisonderwijs afmaken.

Weinig participatie

Zoals reeds aangegeven, ligt de participatie in het kleuteronderwijs in Latijns-Amerika en de Caraïben relatief hoog: 62%. Dit getal ligt een stuk lager in de ontwikkelingslanden in andere regio's: 35% in Oost-Azië en de Stille Oceaan, 32% in Zuid- en West-Azië, 16% in de Arabische landen en 12% in Afrika ten zuiden van de Sahara. In de meeste West-Europese landen is kleuteronderwijs universeel. In landen in de overgang, nam het aantal inschrijvingen na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie een diepe duik, maar inmiddels is het herstel ingezet.

Ondanks het potentieel ervan, investeren de meeste landen weinig in programma's voor zorg voor zeer jonge kinderen en kleuteronderwijs. In 65 van de 79 landen waarover recente data beschikbaar zijn, gaat minder dan 10% van de totaal in onderwijs geïnvesteerde middelen naar pre-basisonderwijs. Meer dan de helft van deze landen besteedt er zelfs minder dan 5% aan. Ook donoren die in onderwijs investeren, spenderen gemiddeld maar 10% aan deze waardevolle vorm van educatie.

Eerste stap

Het rapport ziet het beter afstemmen van de beschikbare middelen op de meest achtergestelde kinderen als een eerste stap naar een breder nationaal beleid voor de zorg voor zeer jonge kinderen en het kleuteronderwijs. India zit al op deze lijn. Het land concentreert zich op sloppenwijken en afgelegen landelijke gebieden. Het rapport citeert verschillende projecten die vanuit het gezin of de gemeenschap vertrekken om achtergestelde gezinnen te bereiken en ouders te begeleiden en zorg te verlenen aan kinderen. Er komen succesvolle projecten aan bod uit landen zoals Ierland, Colombia en Kenia.

Naast de positieve invloed die ze op de ontwikkeling van het kind hebben, is er nog een ander argument dat de vraag naar meer aandacht voor zorgprogramma's voor zeer jonge kinderen en het kleuteronderwijs kracht bijzet: de behoefte is sterk gestegen. In 1975 volgde wereldwijd gemiddeld één kind op 10 een vorm van kleuteronderwijs. Cijfers van 2004 tonen een stijging naar één op drie kinderen. Deze toegenomen vraag hangt samen met het vaker voorkomen van eenoudergezinnen en het feit dat steeds meer vrouwen actief zijn op de arbeidsmarkt.

Het uitbreiden van de zorg voor zeer jonge kinderen en het kleuteronderwijs is het eerste van de zes Onderwijs voor Allen doelstellingen. "Het is geen toeval dat dit eerste doel betrekking heeft op de jongste en meest kwetsbare kinderen," zegt Koïchiro Matsuura, directeur-generaal van de UNESCO. "Het verbeteren van het welzijn op de allerjongste leeftijd moet integraal en systematisch deel uitmaken van het onderwijs en van de strijd tegen armoede. Er is steun van op de hoogste politieke niveaus nodig om zorg voor zeer jonge kinderen en kleuteronderwijs prominent op de agenda te plaatsen." Het is afwachten of de oproep van de UNESCO gehoor krijgt en tot tastbare resultaten leidt.

Klik hier om het volledige Education for All Global Monitoring Report 2007 - Strong Foundations: Early Childhood Care and Education te raadplegen.

Klik hier voor meer achtergrond bij Onderwijs voor Allen.